Spis Tresci:
Część I. Historia Teonanacatl, praca polowa i praca kulturowa
 1. Historia
 2. Praca polowa i kulturowa w 1957
 Podziękowania
 Przytaczana literatura
Część II. Taksonomiczna monografia psilocybe, sekcja caerulescentes
 Psilocybe sect. Caerulescentes Sing., Sydowia 2: 37. 1948.
 Podsumowanie lub szczepy
  Szczep Cubensis
  Szczep Yungensis
  Szczep Mexicana
  Szczep Silvatica
  Szczep Cyanescens
  Szczep Caerulescens
  Szczep Caerulipes
 Klucz do gatunków z sekcji Caerulescentes
 Szczep Cubensis
  Psilocybe cubensis (Earle) Sing
  Psilocybe subaeruginascens Höhnel
  Psilocybe aerugineomaculans (Höhnel)
 Szczep Yungensis
  Psilocybe yungensis Singer and Smith
 Szczep Mexicana
  Psilocybe mexicana Heim
 Szczep Silvatica
  Psilocybe silvatica (Peck)
  Psilocybe pelliculosa (Smith)
 Szczep Cyanescens
  Psilocybe aztecorum Heim
  Psilocybe cyanescens Wakefield
  Psilocybe collybioides Singer and Smith
   Maire'a opis sterylnego do półsterylnego materiału z Algierii
   Opis płodnego materiału określanego Hypholoma cyanescens przez Malençona
  Psilocybe strictipes Singer & Smith
  Psilocybe baeocystis Singer and Smith
 Szczep Caerulescens
  Psilocybe aggericola Singer & Smith
  Psilocybe candidipes Singer & Smith
  Psilocybe zapotecorum Heim
 Szczep Caerulipes
  Psilocybe Muliercula Singer & Smith
  Psilocybe caerulipes (Peck) Sacc.
 Przytaczana literatura

Część I. Historia Teonanacatl, praca polowa i praca kulturowa¹

1. Historia

Stosowanie grzybów halucynogennych w Meksyku było sprawozdawane przez europejskich i meksykańskich pisarzy (11) wieki temu, a więc nie jest nowością. Powszechnie wiadomo, że pejotl, Lophophora williamsii (Lem.) Coulter, roślina kaktusowa również pochodząca z Meksyku, zawiera halucynogenną substancję, meskalinę. To co nowe w ostatnich wydarzeniach to poważna próba zbadania organizmów odpowiedzialnych za te ciekawe zjawisko, przedsięwzięcie rozpoczynające się logicznie na poziomie biologicznym - tj., zbadaniem mikologicznego aspektu raczej złożonego problemu. Dzięki temu następuje próba uzyskania większej ilości szczegółów o etnobotanicznej roli grzybów halucynogennych w południowym i centralnym Meksyku. Konsekwencją, i w pewnym stopniu także powodem całego tego odnowionego zainteresowania tym tematem jest wydobycie w czystej postaci pojedynczej lub wielu substancji ważnych w badaniach medycznych, lub przynajmniej danych o aktywnej zasadzie w tych grzybach, które mogą rzucić światło na zjawisko o udziale praktycznym, takim jak objawy określane zazwyczaj jako schizofreniczne, lub kwestia czynnika dojrzałości w neurozach.

Nim pierwsze egzemplarze trafiły do laboratoriów botanicznych, istniały pewne wątpliwości czy teonanácatl z literatury, słowo oznaczające podobno "święty grzyb" w języku azteckim, był tak naprawdę grzybem czy raczej Lophophora. Słowo teonanácatl jest tu stosowane w sensie Schultesa (13), Heima, i w rzeczywistości większości autorów zajmujących się halucynogennymi grzybami w Meksyku (3, 10, 11, 12, 18, 19) - tj., jako ogólny termin dla wszelkich halucynogennych grzybów stosowanych przez meksykańskich Indian w czasach przedkolumbijskich aż do chwili obecnej. Choć interpretacje botaniczne słowa teonanácatl bazowały pierwotnie na pracy Schultesa (13), i nawiązywały do pojedynczego gatunku Panaeolus, przekonamy się później, że teonanácatl nie koniecznie jest jednym gatunkiem, i że - według naszej obecnej wiedzy - gatunki Panaeolus nie są prawdopodobnie przedstawione na liście grzybów halucynogennych w Meksyku.

W rzeczywistości, pierwsza poprawna interpretacja teonanácatl została opublikowana przez tego pisarza w 1951 (16, str. 472, 506). Fakt ten nie został wspomniany w bieżącej literaturze, choć rodzaj Psilocybe jak również gatunek Psilocybe cubensis zostały przeze mnie wspomniane w cytowanym miejscu. Wskazania te oparto na materiale zebranym przez dr. R. E. Schultesa z Uniwersytetu Harvarda.

Schultes zdeponował niewątpliwie pierwsze botanicznie użyteczne okazy grzybów halucynogennych z Meksyku w herbarium amerykańskim. Składały się one z dwóch kolekcji, pierwotnie umieszczonych na jednej stronie w Herbarium Farlow, lecz później oddzielonych przez niniejszego autora (1941). Jeden pakiet zawierający Panaeolus został określony przez D. H. Lindera, wówczas Kuratora Herbarium Farlow, jako Panaeolus campanulatus var. sphinctrinus. Jeśli pominiemy kwestie nomenklatury (zasady nomenklatury botanicznej wymagają zmiany w nazwie stosowanej przez Lindera, by brzmiała "Panaeolus sphinctrinus (Fr.) Quel."), możemy powiedzieć, że ustalenie Lindera jest poprawne. Heim (3) doszedł do tego samego wniosku. Ale mimo, że określenie jest poprawne dla tych okazów, jest oczywiste z pewnych danych na etykiecie kolekcji², że musiało zajść jakieś pomylenie Panaeolus z tym, co później stało się znane jako Psilocybe mexicana, choć z drugiej strony dalsze badania pokazują, że Panaeolus nie jest jednym z rodzajów stosowanych przez mazateckich Indian z regionu Huautla czy to do celów religijnych, czy medycznych.

Drugi pakiet, włożony początkowo z pierwszym, pozostał nienazwany w Herbarium Farlow aż w roku 1941 autor tego artykułu określił go jako Psilocybe cubensis (Earle) Sing. (w tym czasie wciąż jako "Stropharia caerulescens (Pat.) Sing. = Stropharia cubensis Earle"). O dziwo, ta druga kolekcja według Schultesa zawiera notatkę, w której wskazana jest lokalna nazwa tego gatunku³ jako kee-sho, która w Huautla nie odnosi się do gatunku reprezentowanego przez suszone karpofory w tym pakiecie, lecz do Psilocybe caerulescens Murr., jak zobaczymy później. Okazy i dane pochodzą z niezbyt dostępnej wioski mazateckiej Huautla, tej samej wioski gdzie został zebrany Panaeolus sphinctrinus i gdzie później, według Wassona, Heima i Singera, został również znaleziony Psilocybe caerulescens (Ryc. 1). Jeśli założymy, że Psilocybe mexicana został pierwotnie pomylony z Panaeolus sphinctrinus, a Psilocybe caerulescens z Psilocybe cubensis, przez źródło informacji Schultesa, mamy już trzy ważne grzyby halucynogenne Mazateków, lub raczej ich ślady, w pierwszych dwóch dokumentacjach. Psilocybe te zostaną później omówione bardziej szczegółowo.

Ryc. 1. Mapa środkowego i części południowego Meksyku, między 18 a 22 równoleżnikiem, ukazująca Amecameca, Tenango, i Huautla w swoich stanach. 1:7,500,000.

Taki był stan wiedzy mikologicznej o teonanácatl gdy w 1952 dr Sam I. Stein zainteresował się implikacjami psychiatrycznymi pewnych raportów o działaniu takich ciemnozarodnikowych pieczarkowców z rodzaju Psilocybe i Panaeolus (1, 2, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 16). Następnie zaczął przygotowywać zorganizowanie programu badawczego nad toksykologią grzybową jako związaną z problemami neuropsychiatrycznymi. Jednym z pierwszych zaplanowanych kroków było zebranie suszonego materiału i kultur poszczególnych gatunków, oraz obserwacje botaniczne wykonane na miejscu. Miało to nie tylko pomóc w rozwiązaniu podstawowego problemu z biologicznego punktu widzenia, lecz przynieść dostateczną wiedzę potrzebną do uprawy owocników tych gatunków w Stanach Zjednoczonych, lub uprawy grzybni w dostatecznych ilościach zaspokajających potrzeby dalszych badań. Źródłem tych kultur musiały być karpofory z obecnie klasycznej wioski Huautla de Jiménez, ponieważ oczywiście tylko grzyb znany z wcześniejszych badań i obserwacji jako halucynogenny powinien stać się punktem startowym do wyprodukowania karpoforów mających być surowym materiałem do dalszych eksperymentów - zwłaszcza prób biologicznych i analiz biochemicznych - w badaniu nad halucynogenami. Lokalizacja ta nie wyklucza dalszego poszukiwania innych gatunków stosowanych w jakiejś odległej dolinie Meksyku lub Gwatemali, lub gdzie indziej.

Pierwszym autorem, który opublikował dane o analizie chemicznej i testach na zwierzętach był Santesson (12), które niestety zostały upośledzone brakiem dokładnego badania botanicznego materiału, który zastosował, i zaaplikowaniem nieodpowiednich procedur eksperymentalnych i chemicznych. Miał on dwie próbki, jedna "prawdopodobnie przynależąca do Panaeolus", a druga mająca być Armillariella mellea (mimo, że ani nie wynikało to z tekstu ani w ogóle nie było prawdopodobne). Jest bardziej prawdopodobnym, że materiał zawierał Psilocybe mexicana i Psilocybe cubensis, jednak niewykluczone, że mogła to być mieszanka wielu elementów. Nazywano go teonanácatl. Reakcje chemiczne wykazały podobno, że nie był obecny żaden alkaloid. Zgodnie z reakcją Fehlinga, materiał Santessona zdawał się zawierać glukozyd jako aktywną zasadę. Podskórne zastrzyki 2,12 g i 1,57 g dragu na kilogram wagi ciała Żaby trawnej Rana temporaria skutkowały "pół-narkozą" żab, z negatywnym "testem obracania" (klasyczny efekt inhibicyjny morfiny na odruch rotacyjny żab).

W czasie gdy dotarłem do Meksyku - tj., rok po tym jak Heim towarzyszył tam Wassonom - ten pierwszy już opublikował trzy krótkie wiadomości (3, 4, 5) o egzemplarzach gatunków meksykańskich uważanych za stosowane w ceremoniach indiańskich, oraz artykuł wstępny o jego własnych obserwacjach. Nazwa Psilocybe mexicana była wówczas zaproponowana po raz pierwszy, choć nieprawomocnie publikowana przed drugą połową 1957. Dla tego, co uważamy za Psilocybe caerulescens Murr., Heim zaproponował nową nazwę, Psilocybe mazatecorum⁴, a podróżując do regionów bardziej na południe i północny zachód, dodał wiele nowych wpisów na listę gatunków, które wspólnie można określić teonanácatl. Wśród nich był Psilocybe zapotecorum Heim, z Sierra Costera, oraz Psilocybe aztecorum Heim, z Popocatépetl. Dość doskonałe ilustracje tych gatunków zostały dostarczone przez Heima do artykułu Wassonów (19) oraz ich książki (20). W obu tych ostatnich publikacjach, jak również w innych artykułach, ceremonie przeprowadzane przez miejscowych curanderos (i curanderas) oraz doświadczenia pod wpływem grzybów halucynogennych zostały opisane przez Wassonów i Rogera Heima. W czasie pisania tego artykułu nie opublikowano żadnych wyników analiz chemicznych lub badań na zwierzętach. Niemniej jednak, uwaga zwrócona na grzyby w prasie wykreowała - daleko poza Meksykiem - niezwykłe zainteresowanie i oczekiwanie. Czy taka postawa jest uzasadniona toczącymi się obecnie badaniami dopiero się okaże.

2. Praca polowa i kulturowa w 1957

Moja podróż z Miasta Meksyk do kraju Mazateków odbyła się w towarzystwie dwóch młodych botaników, M. A. Palaciosa, który pracował jako mój asystent, oraz G. Guzmána H., gorliwego studenta pieczarkowców. Nie mogło być lepszych towarzyszy podróży, lub osób lepiej służących celowi podróży.

Dotarliśmy do Huautla w pierwszym tygodniu lipca i byliśmy tam gośćmi indiańskiej rodziny. Głowa rodziny, Isauro Nava García, wyjątkowo inteligentny i uczynny człowiek, który dobrze wysławiał się po hiszpańsku, oraz równie dobrze literował słowa swego rodzimego mazateckiego, okazał się być wnikliwym obserwatorem grzybów. Rozpoznawał z łatwością i prawie niezawodnie różne gatunki Psilocybe, wiedział gdzie można je znaleźć i kiedy, i wskazywał na interesujące cechy ich poszczególnych siedlisk. Był on oczywiście całkowicie zaznajomiony z wiedzą grzybową swej doliny i jadł już grzyby halucynogenne. Towarzyszył nam on, albo jego szwagier, w wielu naszych wycieczkach zbierackich. Wszystko co powiedział było sprawdzane poprzez porównanie z informacjami otrzymanymi gdzie indziej. Wszystkie dane otrzymane od niego zostały potwierdzone z wyjątkiem opinii o aktywności grzyba zwanego "nèhe-je nèhe-je" (znanego obecnie jako Psilocybe candidipes), który był rozmaicie nazywany jako nieaktywny i trujący. Jest to, nawiasem mówiąc, jedyny gatunek z tej grupy taksonomicznej, do której przynależą halucynogenne psilocybe, który nie został również odnotowany przez Wassona i Heima w regionie mazateckim. Z drugiej strony, gatunki uważane za halucynogenne a nie przynależące do tej samej grupy taksonomicznej co Psilocybe cubensis, mexicana, i caerulescens nie zostały potwierdzone jako halucynogeny przez nasze własne dociekania i obserwacje. Te niepotwierdzone dane (3, 4, 16) odnoszą się do Conocybe siligineoides Heim, dwóch gatunków Panaeolus (Panaeolus sphinctrinus i Panaeolus fimicola sensu Heim), i tych psilocybe, u których nie sprawozdano występowania żadnego niebieskiego przebarwiania lub plamienia (tj., Psilocybe cordispora i Psilocybe macrocystis). Mogę dodać, że istnieją Psathyrella i kopelandie z Santa Cruz, które Guzmán, który tam je zebrał, jest skłonny uważać za halucynogenne. Gdy spotkaliśmy Pana Wassona w San Andrés w pobliżu Huautla, zasugerował on, że wśród gatunków tych prawdopodobieństwo znalezienia prawdziwych halucynogenów jest raczej dobre w Conocybe. Więc są one również w rodzaju Panaeolus i rodzajach pokrewnych, ponieważ ich gatunki okazały się trujące lub upajające, oraz aktywne w próbach na zwierzętach - np., Panaeolus venenosus Murr. (9), który jest najwyraźniej synonimem Panaeolus subbalteatus, i gatunki z tego samego rodzaju lub rodzajów pokrewnych określanych w przeszłości jako Panaeolus papilionaceus i Panaeolus "campanulatus". Niestety, niektóre z tych oznaczeń (1, 2, 6) mogą nie być dokładne i równie dobrze mogą odnosić się do innych rodzajów powiązanych (Anellaria, Copelandia), lub przynajmniej do innego gatunku. Musimy jednak obstawać, że zjawiska, które przynależą do klasy "miketyzmu mózgowego" w terminologii Forda (2) nie są w pełni identyczne - choć porównywalne - z halucynacyjno euforycznym i trwałym efektem opisanym dla psilocybe. Poza tym czujemy pewność, że Panaeolus sphinctrinus nie jest stosowany jako drag przez współczesnych Indian w Meksyku.

Odnośnie Conocybe siligineoides - który byłby jedynym zasiedlającym las, lub nawet ksylofilnym, gatunkiem wśród wskazanych przez każdego autora, dobrze byłoby wziąć pod uwagę stwierdzenie przedstawione nam przez Isauro Nava. Powiedział, że rosły w pewnym odległym miejscu i nie owocnikowały w czasie naszej wizyty, kolejny halucynogenny grzyb, mały jak "pajaritos" (Psilocybe mexicana) i w tym samym kształcie i także barwiący się na niebiesko, lecz różniący siedliskiem - raczej drzewo w lesie niż gleba na łąkach. Właśnie taki gatunek (Psilocybe yungensis) został zebrany przeze mnie rok wcześniej w ekologicznie bardzo podobnym boliwijskim Yungas, również tropikalno górskim lesie, a podobny lecz inny (Psilocybe pelliculosa) przez Alexandra H. Smitha na obszarze Wybrzeża Pacyfiku Stanów Zjednoczonych w lesie iglastym typu umiarkowanego. Dlatego jest dość możliwe, że brakujący grzyb halucynogenny zasiedlający las nie jest gatunkiem opisanym przez Heima jako Conocybe, lecz kolejnym reprezentantem sekcji, do której przynależą wszystkie pozostałe halucynogenne psilocybe.

Jak takie błędy - jeśli faktycznie są błędami - można wyjaśnić? Rosnące zapotrzebowanie na grzyby halucynogenne na obszarze Huautla wprowadziło wszystkich, dzieci i dorosłych, wielu z pewnością o wiele mniejszych znawców niż Isauro Nava, w interes grzybowy. Młodsze pokolenie Indian zazwyczaj ośmiesza wykorzystywanie grzybów w ceremoniach i jest niedostatecznie zaznajomiona z cechami grzybów. Niemniej jednak, wszystko to zbiera się by wypełnić nagły popyt przy stosunkowo wysokich cenach, a więc nieaktywne grzyby są często mieszane z aktywnymi albo przez pomyłkę albo przez świadome fałszerstwo. Byłem świadkiem zanieczyszczania i możliwej falsyfikacji produktu sprzedawanego w Oaxaca, nie łatwych do wykrycia przez kogoś oprócz mikologa, zwłaszcza jeśli materiał został z grubsza wysuszony na użytek między sezonami. Jeśli podstawienie zostaje odkryte, naturalną reakcją sprzedawcy jest twierdzenie, że te odmienne grzyby są również stosowane jako halucynogeny.

W wyniku powyższego omówienia, za przyjęte halucynogeny możemy uznać następujące gatunki z regionu Huautla: (1) Psilocybe cubensis (Earle) Sing., (2) Psilocybe caerulescens Murr., oraz (3) Psilocybe mexicana Heim, i można wstępnie dodać (4) Psilocybe candidipes Sing. & Smith (17).

Pod koniec lipca została zorganizowana kolejna podróż przez Narodowy Autonomiczny Uniwersytet Meksyku, Instytu Biologii, który zabrał nas automobilem do regionu Tenango del Valle (Ryc. 1) na południowy zachód od Miasta Meksyk. Gatunek pieczarkowca jest tam przepisywany przez "curanderę" z małej wioski nad Tenango a czasem sprzedawany na targu w Tenango; jest on obecnie zbierany przez wielu miejscowych mieszkańców tego regionu na przechowanie, by był gotowy w przypadku choroby, zwłaszcza problemów żołądkowych. Okazy pochodzą z miejsca zwanego Piedras Blancas na zboczach Cerro de Toluca. Po naszych badaniach dobrych okazów otrzymanych w Piedras Blancas, i po obserwacji zrobionych z nich czystych kultur, uważamy, że są one niezależnym gatunkiem, a nie odmianą jakiegoś znanego gatunku, jak zasugerował Heim (4). Dodajemy więc (5) Psilocybe muliercula Sing. & Smith (17), "kobietki" (hiszp. "mujercitas").

Podobna wycieczka, tydzień wcześniej, odbyła się do San Pedro de Nexapa w pobliżu Amecameca (Ryc. 1) w Distrito Federal na granicy z Puebla. Ta wycieczka w poszukiwaniu gatunku opisanego poprzednio (z zamówionych okazów) przez Heima jako Psilocybe aztecorum nie dała żadnych próbek, i musieliśmy polegać na tę chwilę na materiale, który nie produkował kultur. Informacja o stosowaniu grzyba została jednak otrzymana od informatora w Nexapa, z którym Heim przeprowadził wywiad, i starannie zostało zbadane dokładne siedlisko Psilocybe aztecorum Heima. Ponieważ owocniki pojawiają się tylko pod koniec roku, G. Guzmán, po tym wyjeździe badawczym, odbył drugi we wrześniu, na którym zebrane zostały dobre okazy w ich naturalnym siedlisku, a z ich blaszek zostały pobrane kultury. Użytek robiony z Psilocybe aztecorum zdaje się być dokładnie taki sam, co ten z Psilocybe muliercula. W związku z tym wymieniamy (6) Psilocybe aztecorum Heim.

Wszystkie sześć wymienionych gatunków ma wiele ważnych cech wspólnych - przede wszystkim cechy diagnostyczne tego rodzaju jak zdefiniowane zostały przez Singera (16). Są one pozbawione chryzocystyd, nie wykazują się kleistą lub lepką zasnówką na trzonie, i mają centralnie przymocowany trzon. Odcisk zarodników ma kolor brązowawo szarej sepii lub ciemno purpurowo brązowy (często bardziej liliowy gdy jest dość świeży), jak jest zazwyczaj w całej podrodzinie Stropharioideae, której Psilocybe jest rodzajem. Zarodniki są gładkie i mają porę rostkową. Niektóre gatunki mają raczej silnie skompresowane wzdłużnie zarodniki, choć z kilkoma wyjątkami skompresowanie nie jest na tyle silne by było takie samo, jak zaobserwowano u prawdziwych deconica⁵, a rozmiar zarodnika różni się w zależności od gatunku (4-17 µ długości). Górną warstwą kapelusza jest skórka, z bardziej lub mniej zindywidualizowanym naskórkiem, który przybiera często wygląd błony. U wszystkich tych gatunków obecna jest zasnówka lecz stopień jej rozwoju u dorosłych okazów różni się w zależności od, i do pewnego stopnia nawet w obrębie, gatunku. Niektóre gatunki mają trwałą choć nigdy nie pożłobioną ("blaszkowaną") cienką falistą zasnówkę pierścieniową. Psilocybe candidipes ma obficie rozrośniętą zasnówkę, lecz pierścień jest wąski i nietrwały. Psilocybe caerulescens, Psilocybe aztecorum, i kilka innych gatunków nadal ma dobrze wykształconą zasnówkę, lecz zaciera się ona z wiekiem i nigdy nie tworzy pierścienia. Z drugiej strony, u Psilocybe mexicana, osiągana jest skrajna sytuacja w tej grupie, gdzie zasnówka składa się tylko z wielu drobnych jedwabistych bezbarwnych włókien łączących wierzchołek trzonu z krawędzią kapelusza gdy karpofor jest młody, zapadając się na trzon do formy przypłaszczonych rozrzuconych jedwabistych włókien, które znikają całkowicie wraz z wiekiem.

Oprócz cech ogólnych podanych powyżej, wszystkie gatunki, które wchodzą na naszą listę meksykańskich halucynogenów mają bardzo interesującą i uderzającą cechę chemiczną, która jest bardzo stała w młodym i świeżym materiale, lecz zostaje utracona w starym i suchym materiale, zwłaszcza tam, gdzie warunki klimatyczne zapewniają stosunkowo wysoką temperaturę. Gdy owocniki są zadrapane lub dotykane, lub wyschnięte, barwią się na niebiesko lub (przy nałożeniu żółtawego barwnika) na zielono. Jest to najwidoczniej utlenianie enzymatyczne lub autoutlenianie, które może być porównywalne z tym u Russula sect. Nigricantinae (gdzie w produkowaniu enzymem aktywnym jest tyrozynaza poprzez utlenianie tyrozyny, melaninopodobnej niebieskiej lub różowej, a ostatecznie czerniejącej substancji), lub niebieszczących podgrzybków w rodzaju Boletus luridus (z boletolem, wynikłym pigmentem, który jest niebieski). Reakcja jest z pewnością identyczna z tą obserwowaną w pokrewnym gatunku Agaricales jak Copelandia i w pewnym gatunku Pholiotina. Niektóre odczynniki, w rodzaju roztworu gwajakowego przyśpieszają tę reakcję w kilku przypadkach, gdzie mogłem zrobić test, lecz inni autorzy mówią, że w innych przypadkach działanie gwajaku jest zerowe. Jednakże, cecha chemiczna, która towarzyszy zjawisku niebieszczenia to metol, który daje stałą silnie pozytywną reakcję z kontekstem trzonu u niebieszczących psilocybe, stając się mocno purpurowym po kilku minutach (Singer 15, 16). Ponadto, wygląda na to, że zapach i smak całej grupy są czasem wyraźne: zapach świeżych karpoforów jest zapachem świeżej mąki lub ogórka, albo o wiele rzadziej jest nieobecny, lub raphanaceous(?); natomiast smak jest albo mało charakterystyczny albo mniej więcej cierpki lub nieprzyjemny. Heim (5) również wskazuje na fakt, wśród cech grupy halucynogennej, że zarodniki przejawiają lekkie zabarwienie ochrowe. Nie powinno się zaprzeczać, że bardzo duża ilość Strophariaceae - Stropharioideae może ukazywać jasno ochrowy kolor podczas oglądania pod umiarkowanymi powiększeniami w silnym świetle lub przy niepełnej dojrzałości. Jednakże, moje wnioski, potwierdzone przez innych obserwatorów, nie wspierają generalizacji, że ten konkretny jasnoochrowy kolor jest cechą meksykańskich halucynogennych psilocybe lub sekcji Psilocybe, do której przynależą.

Jednakże ekologicznie, wszystkie te gatunki (nawet jeśli nie wszystkie gatunki, które taksonomicznie do nich przynależą) są przystosowane do warunków powodowanych przez hodowlę bydła lub rolnictwo, albo przez naturalne lecz gwałtowne i głębokie zaburzenia równowagi flory gleby. Choć żaden z gatunków nie jest węglowcowaty (ang. carbonicolous) ani ruderalny, specyficzna ekologia meksykańskiego gatunku ma najwyraźniej wiele wspólnego z ekologią węglolubnych (ang. anthracophilous) i ruderalnych pieczarkowców.

Z cech wskazanych powyżej, grzyby halucynogenne wchodzą dość naturalnie w taksonomiczny podpodział zaproponowany przez tego autora w 1948 (15) jako sekcja Caerulescentes Sing., z Psilocybe cubensis jako typowym gatunkiem. Fakt, że zarówno gatunki pierścieniowe jak i niepierścieniowe wchodzą teraz do tej sekcji, mając wspólne oprócz cech anatomicznych i chemicznych, aktywność fizjologiczną nazywaną "halucynacyjną" (w rzeczywistości działanie złożone) lub wywołujące mózgowy miketyzm, zdaje się wskazywać, że sekcja Caerulescentes jest naturalną, niezależnie od wagi, jaką konserwatywni autorzy nadal mogą przypisywać cesze zasnówki w innych grupach pieczarkowców. W rzeczywistości obecność Psilocybe cubensis wśród grzybów halucynogennych posłuży tym samym jako dodatkowy argument przemawiający za jego przeniesieniem ze Stropharia do Psilocybe (Singer, 15) gdzie leży jego prawdziwe pokrewieństwo. Nie odnotowano dlaczego, w obliczu znacznych dowodów przemawiających za jego przeniesieniem, Heim (3) zachowuje gatunek w Stropharia, z tajemniczą uwagą "ils [tj., Psilocybe cubensis i synonimy lub gatunki powiązane] restent cependant apparentés avec Stropharia squamosa Fr. ex Pers.,"⁶ [franc. "jednakże pozostają one związane ze Stropharia squamosa"].

Typ roślinności, w którym występują halucynogenne psilocybe nie jest jednolity. Roślinność występująca w regionie Huautla (i najwyraźniej w innych obszarach gdzie zaobserwowano grzyby halucynogenne w Oaxaca) znacznie różni się od tej w Meksyku i Puebla, dalej na północ i wyżej. Lokalizacje Oaxaca, lub dokładniej, region Huautla, można scharakteryzować jako region przejściowy między tropikalnym górskim a umiarkowanym górskim, strefa tropikalna górska leży w bezpośrednim sąsiedztwie z jarami poniżej 1500 m i umiarkowaną strefą górską w lasach powyżej wysokości 2000 m. Jeszcze niżej i dalej na wschód górski region tropikalny przylega do bardziej tropikalnych lasów deszczowych, co widać w lasach niższego poziomu Santa Cruz - na przykład w pobliżu Jalapa, gdzie zbierał Murrill - a cechy charakterystyczne strefy przejściowej lokalizacji gdzie obfitują halucynogenne psilocybe mogą być powiązane z południowoamerykańskimi lasami mgłowymi lub chmurowymi. Jednak różni się to jednym ważnym punktem: lasy meksykańskie są bogate w drzewa należące do rzędu Fagales, zwłaszcza w wiecznie zielone dęby, które stanowią mikoflorę i umożliwiają obfitą mikoryzę ektotroficzną. W wielu miejscach w tej strefie przejściowej lub zmodyfikowanym lesie chmurowym pojawia się wapień, i w próbkach gleby można spodziewać się wysokiego procentu wapnia, zwłaszcza w naszych siedliskach Psilocybe mexicana. Pora deszczowa rozciąga się na całe lato, a deszcze są niezwykle obfite i niemal nieustające tygodniami w pewnych okresach roku⁷.

Częste ulewne deszcze, w połączeniu z jakością gleby i nachyleniem stoków górskich, stwarzają sytuację dość porównywalną do tej z górnych Yungas w Ameryce Południowej. Tutaj jak i tam, częste lawiny ziemne i kamienne przykrywają roślinność i odsłaniają warstwy podglebia i głębsze. Proces ten jest szczególnie zwiększony przez metody rolnicze i będzie on dalej przyśpieszał przez budowę dróg.

Las naturalny, przeplatany małymi pastwiskami, polami (głównie trzciny cukrowej, trochę kukurydzy), i obecnie rosnącą ilością plantacji kawy, jest częściowo zachowany, i zawiera, oprócz tropikalnych i endemicznych elementów i wspomnianych już gatunków Quercus, pewne elementy wspólne z lasami podtropikalnymi i umiarkowanymi południowowschodnich Stanów Zjednoczonych od Karoliny Północnej po Florydę. Takimi elementami wśród drzew są Liquidambar styraciflua, wśród grzybów Hygrophoropsis tapinia Sing., a wśród gatunków kwalifikowanych do teonanácatl, Psilocybe caerulescens Murr. Jednocześnie obserwuje się liczne gatunki Marasmius, które dowodzą tropikalnych relacji tego regionu. Ogólnie, mikoflora tego regionu przejściowego jest tak niejednorodna jak flora drzewna. Posuwając się w górę, wchodząc w stanowiska Alnus na około 2000 m, tuż powyżej strefy przejściowej, można oczekiwać napotkania flory grzybowej z jeszcze bardziej wyraźnymi północnymi powiązaniami. Tak nie jest. Partner mikoryzowy olchy jest taki sam, który występuje na krańcu południowym obszaru olchy w Ameryce Południowej, podgrzybek, Gyrodon monticola Sing., nieobecny w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

Halucynogenne psilocybe owocnikują podczas wczesnych (wiosennych) deszczów aż do jesieni. Psilocybe cubensis zdaje się być jednym z najłatwiej owocnikujących gatunków; zaobserwowałem owocnikowanie wiosną na Florydzie. Lecz kontynuuje on wytwarzanie owocników podczas całego sezonu. Siedliska wszystkich gatunków w regionie Huautla są charakterystyczne. Psilocybe cubensis zasiedla łajno. Występuje na pastwiskach gdzie wypasano bydło, lub w szczątkach trzciny cukrowej, lecz zazwyczaj tam gdzie podłoże zostało przynajmniej wymieszane z krowim łajnem. Mulcz z trzciny cukrowej, lecz bez łajna, jest również siedliskiem Psilocybe caerulescens, lecz rośnie on tak samo często na innym materiale roślinnym lub przy żyjących łodygach Saccharum na ziemi z pól. Tę samą sytuację można czasem zaobserwować z Psilocybe mexicana. Jednakże Psilocybe caerulescens rośnie głównie w zacienionych miejscach na plantacjach lub zacienionych polach, natomiast Psilocybe mexicana preferuje słoneczne, otwarte pola i pastwiska. Psilocybe caerulescens, według twierdzeń mazateckich Indian, z którymi się konsultowaliśmy, regularnie zasiedla powierzchnię starych osuwisk, dwa lub więcej lat po wystąpieniu osunięcia. Uznaliśmy tę obserwację za poprawną odnośnie stanowisk w Huautla, a opis typowej lokalizacji w Alabamie pokrywa się z rodzajem widzianej przez nas gleby. Z drugiej strony, otwarty teren pastwiskowy na którym występuje Psilocybe mexicana jest prawdopodobnie przeważnie tworzony przez człowieka, lub przynajmniej utrzymywany jest w swym obecnym stanie przez wypas zwierząt. Psilocybe candidipes rośnie charakterystycznie na oczyszczonej powierzchni ziemi wśród liści drzew opadłych na glebę pod Coffea i jej zacienionymi drzewami (zwłaszcza Inga). Według naszych indiańskich informatorów, zwłaszcza Isauro Nava i jego sąsiadów i krewnych, i według naszych własnych obserwacji w tym regionie, Psilocybe candidipes zawsze występuje w pobliżu siedlisk Psilocybe caerulescens i po jego znalezieniu służy za wskazówkę, że nie daleko jest Psilocybe caerulescens.

Mazatecką nazwą dla Psilocybe mexicana jest, według Isauro Nava, słowo, które napisał dla nas, a które brzmiało jak hiszpańska wymowa di-nizé, i które oznacza ptaka (zdrobnienie), podobno, wciąż według Isauro, ponieważ sprawia on, że śpiewasz z radością jak ptak⁸. Dla Psilocybe caerulescens odnotowaną nazwą rodzimą jest di-ki-sho (lub coś, co tak brzmiało); wyjaśniono, że di ponownie oznacza zdrobnienie a ki-sho oznacza osuwisko, nazwa ta jest związana z siedliskiem tego grzyba⁹. Dla Psilocybe cubensis podano nam dwie rodzime nazwy, jedna to San Isidro, co wymawia się samo przez się, a druga brzmi, i była transkrybowana jako di-shi-tjo-le-ra-ja, co oznacza grzyb młodego wołu w formie zdrobniałej¹⁰. Jest dość oczywiste, że San Isidro oznacza wcześniejszego pogańskiego boga, który miał przemawiać przez grzyba. Jest również oczywiste, że związek grzyba z młodym wołem ponownie dotyczy siedliska, gdyż w regionie Huautla gatunek ten rośnie głównie na bydlęcym łajnie. Psilocybe candidipes jest nazywany 'nchè-jè 'nchè-jè (pisownia Isauro)¹¹.

Te dwa górsko-umiarkowane do podalpejsko-chłodnych siedlisk w pinares (region lasów sosnowych) w górach w pobliżu Miasta Meksyk wspomniane powyżej jako będące schronieniem dwóch halucynogennych psilocybe (Psilocybe aztecorum i Psilocybe muliercula) różnią się od lasu przejściowego regionu mazateckiego nie tylko klimatycznie lecz także rodzajem roślinności. Grzyby nie zależą, najwyraźniej, w żaden sposób od pozostałości lub obecności żywych korzeni charakterystycznych sosen (Pinus hartwegii z Psilocybe aztecorum, Pinus pseudostrobus z Psilocybe muliercula). Ani nie żyją one na gruntach rolnych lub łajnie, lecz bezpośrednio na ziemi, nagiej ziemi na brzegach potoków górskich ze sporadycznymi solnymi odkrywkami, w ślad wąwozów na wysokości około 3000 m, albo (Psilocybe aztecorum) wśród traw i (różowatych) ziół na polanach, często na stokach stromych wąwozów nawet jeszcze wyżej (między wysokością 3300 a 3700 m). Subalpejskie lasy sosnowe zaczynają się tu przerzedzać i zbliżają się do absolutnej granicy lasu (na około 4000 m). Psilocybe towarzyszą tu Podstawczaki mikoryzowe, które umożliwiają przetrwanie tych sosen na takiej wysokości, zwłaszcza Amanita inaurata Secr., różne gatunki Lactarius, oraz Suillus aff. brevipes (Peck) Sing. Niemikoryzowymi Podstawczakami tej roślinności są Phlogiotis helvelloides (Fr.) Martin, Tubaria sp. (na Pentstemon barbatus), i Laccaria aff. laccata (Scop. ex Fr.) Berk. & Br. Wśród Workowców są Cordyceps capitata (Fr.) Link (na Elaphomyces) i Hypomyces lactifluorum (na Russula delica), ten poprzedni często zbierano jako remedium na różne choroby lecz wątpliwe by był halucynogenny¹², ten drugi sprzedawano na targowiskach. W regionie Piedras Blancas na Cerro Toluca obecność Amanita calyptratoides Atk., gatunku zachodniej Ameryki Północnej, jest wybitna; południowowschodnia odmiana Amanita muscaria, również swego rodzaju grzyba halucynogennego, i niemal stale towarzyszącego sosnowej mikoryzie, jest powszechna w sąsiedztwie grzybów psilocybe, lecz nigdy nie była wspominana jako lokalnie akceptowany drag.

Choć substrat zarówno Psilocybe aztecorum jak i Psilocybe muliercula jest najwyraźniej porównywalny do substratu Psilocybe caerulescens (bardziej lub mniej niestabilna lub przesuwająca się goła gleba), warunki klimatyczne i otaczająca roślinność bardzo się różnią w tym regionie od siedlisk Psilocybe w Oaxaca. Na wskazanych wysokościach występuje częste zamarzanie, a opady nie są tu tak obfite jak w kraju Mazateków. Podczas letnio-jesiennej pory deszczowej, opady są wystarczająco silne by utrzymać względnie bogatą florę dużych mięsistych podstawczaków przypominających te dalej na północ w Meksyku i w Stanach Zjednoczonych. Jest to oczywiście możliwe tylko z powodu względnie niskich temperatur, nawet w lato, w wyniku czego parowanie utrzymuje się na minimalnym poziomie.

Psilocybe aztecorum jest znany jako niños del agua (hiszpański: dzieci wody; jest to najwyraźniej aluzja do ich siedliska wzdłuż wąwozów). Psilocybe muliercula z Piedras Blancas jest również znany jako "niños", lecz jako taki jest to tylko jeden z elementów odnoszący się do bardziej ogólnego terminu niños, który obejmuje "mujercitas" i "hombrecitos" (małe kobiety i mali mężczyźni). Tylko "mujercitas" są pieczarkowcami (Psilocybe muliercula); "hombrecitos" to Cordyceps capitata (Fr.) Link (det. Mains). W literaturze istnieje oczywista błędna interpretacja tych nazw. Choć "mujercitas" są prawidłowo interpretowane jako Psilocybe, myślano, że termin ten odnosi się do różnych Psilocybe mexicana. Jednakże dr Herrera oraz autor, stwierdzili na tyle stałe różnice w wyglądzie zewnętrznym i siedlisku by oddzielić "mujercitas" od Psilocybe mexicana, ponieważ we wszystkich naturalnych siedliskach tych dwóch gatunków rozmiar zarodników jest niezmiennie inny. Z drugiej strony, "hombrecitos" zostały zinterpretowane jako jedynie mniejsze osobniki Psilocybe mexicana var., lub, ponieważ grzyby halucynogenne w Meksyku są zawsze podawane parami, jako okazy uzupełniające - innymi słowy, część tego samego dragu. Nasza własna interpretacja została wielokrotnie potwierdzona, i jest również logiczną interpretacją, ponieważ aluzja do kształtu poszczególnych owocników jest zrozumiała sama przez się, a terminy te tracą wszelkie znaczenie opisowe jeśli akceptowane są wyjaśnienia Heima i Wassona.

Warto zauważyć, że nie tylko bardzo różne są warunki, w których rozwijają się poszczególne grzyby, lecz stosowanie grzybów wytwarzających halucynogeny jest również różne w głównych stanach Meksyku, odwiedzonych przeze mnie. Indianie Nahua, według danych uzyskanych przez nas w dyskusji z mieszkańcami San Pedro de Nexapa i Tenango del Valle, jak również z gór w pobliżu tych wiosek, nie rozmawiają o halucynogennym efekcie grzybów, lecz udzielają informacji jedynie o ich leczniczych właściwościach. W wioskach tych, stosowanie jest ściśle kwestią uzdrawiania religijnego, interesem curandero lub curandery. Pozwolenie musi być udzielone przez Boga we śnie curandero nim lek można bezpiecznie stosować. Z drugiej strony, Mazatekowie swobodnie rozmawiają o halucynogennych i euforycznych efektach tych grzybów, i jedzą je dokładnie dla tego efektu. Ceremonie uzdrawiania religijnego Mazateków są również kierowane przez curanderos, lecz większy nacisk kładzie się na objawienia otrzymane przez osoby upojone, tak więc wykorzystanie grzybów w Huautla jest przynajmniej częściowo raczej dywinacyjne niż bezpośrednio medyczne. Nie można obecnie stwierdzić, czy odpowiada to jakiejś różnicy w związkach chemicznych obecnych w poszczególnych gatunkach, czy tylko czynnikom etnologicznym. W każdym bądź razie, Mazatekowie zdaje się zachowali więcej oryginalnej wiedzy Azteków o teonanácatl niż ludzie żyjący obecnie w kraju Azteków, którzy są przynajmniej po części bezpośrednimi potomkami Azteków. Jest oczywiście możliwe, że sekretne i ekskluzywne stosowanie, jakie Nahua robią ze swych "niños" jest rezultatem bardziej zupełnego ucisku i nawrócenia w dawnych czasach rządów hiszpańskich, gdy Indianie Oaxaca z Gór Sierra byli praktycznie pozostawieni samymi sobie.

Ryc. 2. Psilocybe cubensis. Sznurowata grzybnia (górna część skosu w probówce najbardziej z lewej) oraz primordia. Fot. R. Singer.

Ze wszystkich wspomnianych wyżej gatunków, wliczając również Panaeolus sphinctrinus, otrzymywane były zarówno kultury tkankowe jak i kiełkowania zarodników. Fragmenty tkanki rosły dobrze w temperaturach pokojowych Miasta Meksyku w lipcu, niektóre nawet lepiej w 27-29°C, i lepiej na agarze z ekstraktem słodowym i na podłożu (zmodyfikowanym) Kauffmana, niż na agarze dekstrozowo ziemniaczanym. Były to pierwsze czyste kultury otrzymane bezpośrednio z owocników w ich klasycznych siedliskach. Podkultury zostały zdeponowane w Instituto Politécnico oraz Instituto de Biologia na Uniwersytecie Meksyku, na Wydziale Botaniki Uniwersytetu Michigan, w Ogrodzie Botanicznym Nowego Jorku, oraz w Laboratorium Fitopatologii w Ministerio de Agricultura y Ganadería w Buenos Aires, wszystkie pod osobistą opieką odpowiedzialnych naukowców do konkretnych dalszych badań nad tymi organizmami. Dla celów porównawczych, izolaty zostały również zrobione z północnoamerykańskich odcisków zarodników Psilocybe caerulipes (Peck) Sacc. (północne Michigan), również przynależącego do sekcji Caerulescentes, oraz z Copelandia caerulescens (Berk & Br.) Sing.

Panaeolus sphinctrinus, Psilocybe cubensis, Psilocybe caerulescens, Psilocybe candidipes, i Psilocybe mexicana zostały sprawdzone przez dr. W. J. Robbinsa pod kątem aktywności antybiotykowej. Żaden nie działał przeciwko Staphylococcus aureus lub Escherichia coli, a działanie przeciwko Mycobacterium smegma było nieznaczne.

Zauważono, że Psilocybe cubensis tworzy sznurową grzybnię w probówkach słodowo-agarowych. Grzybnia tego gatunku, ma większą tendencję do niebieszczenia w kulturze niż inne gatunki badane w czystej kulturze, bardziej w niższych temperaturach niż wyższych. Psilocybe cubensis ma również tendencję do wytwarzania czegoś, co najłatwiej można nazwać białymi ryzomorfami w sznurowych częściach grzybni, i dużej ilości małych owocników na agarze (Ryc. 2). Karpofory te, lub primordia, nie zawsze osiągają pełen rozmiar podczas późniejszego rozwoju, i często nie udaje im się dorosnąć; mają skłonność do zmiany koloru na niebieski bez dotykania. Kultury agarowe Psilocybe mexicana mają tendencję do zmieniania koloru na ciemno brązowy w kontakcie z grzybnią (Ryc. 3). Po częściowym wyschnięciu wytwarzają również często normalne owocniki. Z drugiej strony, Psilocybe caerulescens w warunkach, w których był trzymany w laboratorium, nie wytworzył białych ryzomorfów lub owocników w czystej kulturze, a grzybnia zabarwiła podłoże zaledwie na jasno brązowo (Ryc. 4). W agarze Czapka z 1% sacharozy i witaminami, Psilocybe caerulescens wytworzył grzybnię powietrzną, która rozpadła się na "oidia" (fragmenty grzybni często określane jako artrospory), zaobserwowane po raz pierwszy przez dr. R. Amesa. Grzybnia Panaeolus pozostaje śnieżno biała i puszysta bez wyraźnych przebarwień, ryzomorfów, lub fruktyfikacji. To samo dotyczy innych psilocybe z wyjątkiem Psilocybe muliercula, który ma tendencję do tworzenia nieco brązowawej grzybni powietrznej.

Ryc. 3. Psilocybe mexicana, ukazujący ciemne przebarwienie podłoża pod białawą grzybnią w obu probówkach. Fot. R. Singer.	Ryc. 4. Psilocybe caerulescens. Typowa kultura grzybni w kolbie Erlenmeyera. Fot. R. Singer.

Panaeolus sphinctrinus (Ryc. 5) i inne gatunki Panaeolus rosną w warunkach szklarni grzybowej tak samo, lub lepiej niż Agaricus bisporus (Lange) Sing., grzyb uprawny. Psilocybe były również uprawiane nie tylko w warunkach laboratoryjnych w dużych szklanych pojemnikach (Ryc. 6), gdzie wytwarzały duże mięsiste fruktyfikacje, lecz również w warunkach szklarniowych (Ryc. 6) na tackach z kompostem, gdzie metoda stosowana przez komercyjnych hodowców grzybów musiała być znacznie zmodyfikowana.

Ryc. 5. Panaeolus sphinctrinus. Liczne wytwarzanie karpoforów w sztucznej kulturze hali grzybowej, wielkość naturalna. Fot. Serv. Penn. State Univ., dzięki Dr. L. R. Kneebone.

Ryc. 6. Psilocybe cubensis. Kultura szklarniowa na nieokrytej tacce z kompostem, nieznacznie zmniejszona. Fot. Serv. Penn. State Univ., dzięki Dr. L. R. Kneebone.

Podziękowania

To przyjemny obowiązek podziękować Uniwersytetowi Tucumán oraz Instituto Miguel Lillo za przyznanie niezbędnego urlopu na przeprowadzenie niniejszych badań; władzom Instituto de Biologia (Uniwersytet Meksyku), a zwłaszcza dr. R. Llamasowi, za upoważnienie do współpracy personelu i za stosowanie jego udogodnień; oraz Pannie Martha Zentena Zevalla i dr. Teófilo Herrera za pomoc w przygotowaniu mediów i organizacji wycieczek polowych. Oboje wyszli poza wyłącznie naukową współpracę starając się skutecznie uczynić mój pobyt w Meksyku jak najprzyjemniejszym. Pani Ana Mas Gomez z Ambasady Amerykańskiej była uprzejma i cierpliwa w uzyskiwaniu wszystkich zezwoleń na zbieranie, eksport, oraz import do Stanów Zjednoczonych Ameryki, kultur, odcisków zarodników, oraz suszonego materiału, i zaoferowała wiele innych uprzejmości. Panna Dorothy Parker z Fundacji Rockefellera w Meksyku była bardzo pomocna w nawiązaniu wartościowych kontaktów podczas meksykańskiej fazy pracy. Pan G. M. Cowan, z Summer Institute of Linguistics, zaoferował wspaniałą pomoc w interpretacji moich notatek o mazateckich nazwach grzyba.

Ta współpraca była kontynuowana w Stanach Zjednoczonych. Dr K. L. Jones, Szef Wydziału Botaniki Uniwersytetu w Michigan, oraz dr E. B. Mains, Dyrektor Herbarium Uniwersyteckiego, umożliwili mi zrealizowanie części badań w Ann Arbor. Dr A. S. Sussman był szczególnie miły w dostarczeniu niezbędnego wyposażenia i w zapewnieniu cennych porad dla mnie i dla współpracowników w Depertamencie Botaniki. On, a także dr A. H. Smith zaoferowali zainteresowanie i zachętę.

Należy również stwierdzić, że gdyby nie spójna inicjatywa i wsparcie finansowe Neuropsychiatric Research Program, Inc., Bertrama i Roberty Stein, z Chicago, niniejsza praca nie byłaby możliwa, a badania prowadzone obecnie gdzie indziej nie miałyby szans na realizację. Jestem szczególnie wdzięczny dr. Samowi I. Steinowi, Wykonawczemu Dyrektorowi Medycznemu tej organizacji.

Departamento de Botánica
Instituto Miguel Lillo
Universidad Nacional de Tucumán, Argentina

1. ↑   Wydane nie na zamówienie jako nadmierna paginacja dzięki pomocy finansowej Narodowej Fundacji Naukowej i Uniwersytetu Herbarium Michigan.
2. ↑   Oznakowanie brzmi po części: "Wiosenne łąki w porze deszczowej. Huautla de Jiménez, Oaxaca, Meksyk, 27 lipiec 1938. Trzon 1-2 mm średn., 10 cm wysokości; półkulisty lecz często skręcony; blaszki ciemno brązowoczarne, cała roślina kawowo brązowa, czarna po wyschnięciu. Nazwa meksykańska nanacate. Nazwa indiańska: she to (erupcja ziemi); tso-ska (szalony grzyb). Mówi się, że jest trujący przy przedawkowaniu 50-60, lecz w umiarkowanej ilości wytwarza wesołość i generalne narkotyczne odczucie dobrobytu przez godzinę. Mówi się, że nadmierne dawki wytwarzają trwałe szaleństwo. ..." Teraz jest jasne, że "wiosenne łąki" są charakterystycznym siedliskiem Psilocybe mexicana, i to ten gatunek jest "skręcony", nigdy Panoeolus sphinctrinus; ciemno brązowe blaszki byłyby charakterystyczne dla tego poprzedniego, czarne dla ostatniego. Nazwa she to jest błędną pisownią xi-tjo, które jest ogólnym słowem na grzyby i nie wskazuje na rodzaj.
3. ↑   Oznakowanie tego osobnika brzmi: "Plantae Utiles Mexicanae. Oaxaca. Muzeum Botaniczne, Uniwersytet Harvarda. Nazwa powszechna (meksykańska) nanacate. Szczep: Mazatecki. Nazwa indiańska kee-sho. Siedlisko, wylewiska podczas pory deszczowej. Rejon Huautla de Jiménez, Oaxaca. Zastosowania: Od czterech do ośmiu jest jedzone by wytworzyć tymczasowy narkotyczny stan wesołości. Mówi się, że są trujące jeśli zostaną przyjęte w nadmiarze, powodując trwałe szaleństwo. [Następnie następują dane opisowe, zilustrowane rysunkiem na odwrotnej stronie.] Coll. no. 349. Coll. Richard Evans Schultes, 27 lipiec, 1938." Pod nazwiskiem Schultesa zostało dodane nazwisko Bias Pablo Reko (jako współzbierającego). Na oddzielnej etykiecie, znajduje się adnotacja Singera: "Stropharia caerulescens = Psilocybe cubensis (Earle) Sing.," i odpowiednio do tego sporządzona została etykieta Farlowa, choć tutaj druga i poprawna nazwa została pominięta. Wynikła stąd późniejsza błędna reinsercja w Stropharia gdy materiał zielnikowy został przeniesiony między 1949 a 1951, pod W. L. White, kurator.
4. ↑   Po powiadomieniu przez dr. Alexandra H. Smitha o prawdopodobnej tożsamości tego grzyba z Murrilla typem Psilocybe caerulescens, Heim zmienił nazwę na Psilocybe caerulescens var. mazatecorum Heim, z powodu, jak wyjaśnia, wysokiej zmienności tych grzybów.
5. ↑   Dr A. H. Smith uważa, że gatunek z silnie soczewkowo rombowymi zarodnikami niewielkiego rozmiaru nie powinien być generalnie oddzielany od Psilocybe. Możliwe i nawet prawdopodobne, że zbadanie dużej liczby nie przeanalizowanych jeszcze gatunków potwierdzi tę opinię gdy rodzaj ten zostanie umieszczony w monografii.
6. ↑   Jest to gatunek tak różny od obu typowych Strophariae w rodzaju Stropharia aeruginosa i typowego psilocybe w rodzaju Psilocybe semilanceata (z powodu kombinacji cech cystyd oraz hypodermalnej i hymenoforowej struktury tramy), że został on wskazany przez Kühnera (7) jako anatomicznie bliższy Hypholoma. Z tego powodu został on przeniesiony przez Singera (16) do rodzaju Naematoloma (= Hypholoma sensu Kühner). Stropharia squamosa, lub lepiej Naematoloma squamosum, znacznie różni się od obu typowych stropharia i typowych psilocybe również pod względem wymagań siedliskowych, będąc, jak tak wiele naematolom, gatunkiem zasiedlającym drewno; ta cecha ekologiczna oczywiście występuje również w innych rodzajach, i sama w sobie nie może być uważana za decydującą.
7. ↑   Klimat tego przejściowego-roślinnego obszaru skąd pochodzi cały nasz materiał z Huatla, zmienia się między granicami, takimi jak te przytoczone dla dwóch lokalizacji skrajnych Huauchinango (Puebla) i Jalapa (Veracruz), jeden będący bardziej podobnym do górnej granicy strefy Huautla, drugi będący niższym poziomem tropikalnej strefy górskiej. W tych dwóch porównywalnych lokalizacjach zarejestrowanymi temperaturami (°F) są:
   

   Lokalizacja	Najniższe minimum	Najwyższe maximum	Średn. najzimniejszego miesiąca	Średn. najcieplejszego miesiąca	Średn. roczn.
   Huauchinango	25	104	50	66	60
   Jalapa	36	99	58	68	64

   
   Zaobserwowane opady deszczu (cale):
   

   Lokalizacja	Średn. roczn. opadów	Średn. w miesiącu najsuchszym	Średn. w miesiącu najwilgotniejszym
   Huauchinango	87.4	1.9 (luty)	15.6 (wrzes.)
   Jalapa	62	1.8 (grudz.)	11.6 (czerw.)

   
   Dane oparte są na Vivó and Gomez, Climatologia de México, Inst. Panamer. Geol. i Historia publ. 19, México, 1946, przytoczone z Miranda & Sharp (8).
8. ↑   Pan George M. Cowan, student języka mazateckiego, był na tyle miły by zaoferować następujący komentarz: "Używamy czegoś, co postanowiliśmy nazywać praktyczną ortografią we wszystkich publikowanych materiałach stosowanych obecnie przez Mazateków. Jest to po prostu alfabet fonetyczny dostosowany w miarę możliwości do standardowego alfabetu hiszpańskiego. W języku mazateckim istotny jest ton; numery ^{1 2 3 4} reprezentują względną wysokość tonu sylab; ¹ reprezentuje poziom najwyższy, ⁴ najniższy. [Symbol] (') nie może być transkrybowany w ortografii angielskiej i nie jest słyszany niedoświadczonym uchem; jest to swego rodzaju uchwycenie krtaniowe poprzedzające następujący dźwięk." Poprawną pisownią fonetyczną di-nizé jest, według Pana Cowan, 'nti¹-ni⁴-se³; jest to wymawiane ndii¹ nii⁴ sej⁸; nti = ndii oznacza obiekt traktowany uczuciowo (odnosząc się do grzyba) a ni-se oznacza ptak.
9. ↑   Komentarze Pana Cowana wskazują, że tutaj, jak i w przypadku nazw Isauro dla Psilocybe mexicana, obecne są skrócone słowa, pomijając 'nti oraz ki-sho, ogólne określenia dla grzybów, xi³-tjo³ ("te, które wychodzą", przypuszczalnie z ziemi), tak, że pełną nazwą Psilocybe mexicana byłoby 'nti¹-xi³-tjo³-ni⁴-se³, a dla Psilocybe caerulescens: 'nti¹-xi³-tjo³-qui³-xo¹, wymawiane ndii¹-szrii³-t(h)oe³-kii³-szro¹ (tu, wymowa spolszczona z ang. - przyp. tłum.), oznaczające drogie maleństwo, które wychodzi z ziemi osuwiska. X jest dźwiękiem jak gdyby angielskim sh (polskie sz) i w tym samym czasie wymawiane było r; j i qu są wymawiane jak w hiszpańskim i.e. jako bardziej przydechowe h i k odpowiednio. "Tsami kishu" podane przez J. B. Johnsona (cytat z Schultes, 13) najwyraźniej odnosi się do tego samego gatunku.
10. ↑   G. M. Cowan literuje to 'nti¹-xi³-tjo³-le⁴-nčha⁴-ja⁴, wymawiane ndii¹-szrii³-t(h)oe³-lej⁴-ndżra⁴-ha⁴ (oznaczające jak wyżej: drogie maleństwo, które wychodzi, dotycząc wołu lub młodego wołu). Wymowa čh jest opisana jako dźwięk podobny do angielskiego j (w judge) i r (w run) przy jednoczesnej wymowie.
11. ↑   Pan Cowan, który przeprowadził specjalny wywiad o tym nowym gatunku z Isauro i przyjaciółmi, wyjaśnia, że oznacza to, jak już powiedział nam Isauro, "sygnał", w odniesieniu do innych grzybów halucynogennych, zwłaszcza Psilocybe caerulescens, które później pojawią się tu lub niedaleko. Poprawną pisownią jest nche⁴ je⁴, wymawiane po angielsku jak njre⁴-he⁴.
12. ↑   Zadziwiające jest to, że kolejny gatunek z tej samej rodziny Cordyceps sinensis, rosnący na owadach, jest powszechnie stosowany jako lek w Chinach, natomiast jeszcze inny gatunek Hypocreaceae, Claviceps purpurea, sporysz, jest źródłem kilku alkaloidów, które dopiero niedawno zostały dokładnie przebadane. W związku z tym, jest bardzo prawdopodobne, że Meksykański medyczny gatunek hypocreaceous byłby wart szczególnego dochodzenia, zwłaszcza z biochemicznego punktu widzenia.

Przytaczana literatura

1. Douglas, B. 1917. Mushroom poisoning. Torreya 17: 171-175.
2. Ford, W. W. 1923. A new classification of mycetisms (mushroom poisonings). Trans. Assoc. Amer. Physic. 38: 225-229.
3. Heim, R. 1956. Les champignons divinatoires utilisés dans les rites des Indiens Mazatèques recueillis au cours de leur premier voyage au Mexique, en 1953, par Mme Valentina Pavlovna Wasson and M. R. Gordon Wasson. Comptes Rendus Acad. Sci. Paris 242: 965-968.
4. Heim, R. 1956. Les champignons divinatoires recueillis par Mme Valentina Pavlovna Wasson et M. R. Gordon Wasson au cours de leurs missions do 1954 et 1955 dans les pays mije, mazatèque, zapoteque et nahua du Mexique méridional et central. Ibid. 242: 1389-1395.
5. Heim, R. 1957. Les agarics hallucinogènes du genre Psilocybe recueillis au cours de notre récente mission dans le Mexique méridional et central en compagnie de M. R. Gordon Wasson. Ibid. 244: 659-700. (To oraz pozycje 3 i 4 zostały przedrukowane w Rev. de Mycol. 22: 58-79, 183-198. 1957.)
6. Krieger, L. C. C. 1935. A popular guide to the higher fungi (mushrooms) of New York State. N. Y. State Mus. Handb. 11. pp. 1-538. Albany.
7. Kühner, R. 1936. Observations sur le genre Hypholoma. Bull. Soc. Mycol. Fr. 52: 9-30.
8. Miranda, F. and A. J. Sharp. 1950. Characteristics of the vegetation in certain temperate regions of eastern Mexico. Ecology 31: 313-333.
9. Murrill, W. A. 1916. A very dangerous mushroom. Mycologia 8: 186-187.
10. Reko, V. 1936. Magischc Gifte, Rausch- und Betäubungsmittel der Neuen Welt. Stuttgart. 1936.
11. Sahagun, Bernardino de. 1932. A History of Ancient Mexico 1. (Angielskie tłumaczenie.) Nashville.
12. Santesson, C. G. 1939. Einige mexikanische Rauschdrogen. Ark. Bot. 29a (12): 1-9.
13. Schultes, R. E. 1939. Plantae Mexicanae II. Botan. Leaflets Harv. Univ. 7(111): (37) - (54).
14. Sharp, A. J. 1948. Some fungi common to the highlands of Mexico and Guatemala and the eastern United States. Mycologia 40: 499-502.
15. Singer, R. 1946. Diagnoses Fungorum novorum Agaricalium. Sydowia 2: 26-42.
16. Singer, R. (1949) 1951. The Agaricales (mushrooms) in modern taxonomy. Lilloa 22: 1-832.
17. Singer, R. and A. H. Smith. 1958. New species of Psilocybe. Mycologia 50: 141-142.
18. Verrill, A. E. 1914. A recent case of mushroom intoxication. Science II 40: 408-410.
19. Wasson, R. G. 1957. Seeking the magic mushroom. Life 49(19): 100-120.
20. Wasson, V. P. and R. G. Wasson. 1957. Mushrooms Russia and History, 2 vols., 1: I-XXI, 1-214; 2: 215-433. Pantheon Books. New York.

Część II.
Taksonomiczna monografia psilocybe, sekcja caerulescentes¹

by

Rolf Singer i Alexander H. Smith

Jak pokazał Rolf Singer w części I tych badań, można zaakceptować jako prawdopodobne to, że większość grzybów halucynogennych Meksyku przynależy do sekcji Caerulescentes z rodzju Psilocybe. Nie wiadomo jeszcze czy wszystkie gatunki z tej sekcji posiadają właściwości halucynogenne, lecz prawdopodobnie wszystkie lub przynajmniej wiele z nich jest halucynogenna lub trująca, powodując mózgowy miketyzm z, lub bez, innych objawów. W każdym bądź razie, w tej części bardzo pożądana jest krytyczna relacja taksonomiczna gatunku by ułatwić badanie biochemiczne tej grupy. Wkład ten jest częścią dwóch głównych projektów, pierwszego, badania grzybów halucynogennych przeprowadzonego przez Spółkę Neuropsychiatrycznego Programu Badawczego Bertrama i Roberty Stein, z Chicago, Illinois, i drugiego, monografii północnoamerykańskich gatunków Psilocybe obecnie w przygotowaniu przez A. H. Smith.

Chcielibyśmy wyrazić nasze podziękowania kuratorom następujących instytucji, od których otrzymaliśmy materiał do badania: Kew Herbarium (K), dr. G. Taylor, dyrektorowi, i dr. R. W. G. Dennis, kuratorowi; Farlow Herbarium (FH), dr. I. M. Lamb; New York Botanical Garden (NY), dr. D. P. Rogers. Nasze własne kolekcje i te otrzymane od korespondentów są zdeponowane w Instituto Miguel Lillo (LIL), Tucumán, w Argentynie, oraz w Herbarium Uniwerstytetu Michigan (MICH). Wartościowe dane zostały uzyskane dla nas przez G. Guzmána, Mexico D.F.

Terminy kolorów użyte w opisach zostały zaczerpnięte z R. Ridgwaya, Color Standards and Color Nomenclature (Standardy koloru i nomenklatura koloru), Waszyngton, D.C., 1912, oraz z pierwszego wydania Maerza i Paula, A Dictionary of Color (Słownik koloru), Nowy Jork, 1935. Te z Ridgwaya są w cudzysłowiach a te z Maerza i Paula są uwydatnione (kursywą - przyp. tłum.).

Podając pomiary zarodników, najpierw podana jest długość a potem szerokość, lecz jeśli zarodnik jest nieco skompresowany i jest bardziej szeroki niż głęboki, szerokość jest podana przed długością a głębokość (tj. rozpiętość w widoku bocznym lub z profilu) jest podana ostatnia - na przykład, 8-11 x 6-7 x 5-6 µ. Pomiary cystyd (wliczając cheilocystydy) podają najpierw długość, następnie szerokość najszerszej części (zazwyczaj średnicę podstawy środkowego rozszerzenia), następnie jest średnica "szyjki" (cieńsza część szczytowa) lub zwężona część nad częścią środkową, chyba że szyjka jest opisana oddzielnie.

Cechy kulturowe, o ile już dostępne, nie są częścią opisów dostarczonych w tej monografii, gdyż kultury zostały opisane przez Singera w Części I. Niemniej jednak, niektóre dane dostarczają interesujących a nawet diagnostycznych cech pewnych gatunków.

Praca ta została wsparta przez Spółkę Neuropsychiatrycznego Programu Badawczego Bertrama i Roberty Stein z Chicago, w Illinois, Fundusz Badawczy Wydziału Uniwersytetu Michigan oraz Narodową Fundację Naukową.

Psilocybe sect. Caerulescentes Sing., Sydowia 2: 37. 1948.

Kapelusz biały lub pigmentowany, nieco śliski do prawie kleistego przy mokrej pogodzie, skórka często oddzielalna; blaszki wznoszące lub horyzontalne, zazwyczaj przyrośnięte, u niektórych gatunków półzbiegające, u innych wycięto-zatokowato wycięte, krawędzie blade, płaszczyzny blade do brązowawych, stają się purpurowo brązowe od zarodników; trzon smukły do dość solidnego, silnie purpurowy w metanolu (p-metyloaminofenolo-siarczanie), zazwyczaj niebieszczy w roztworze gwajakowym, typowo niebieszczy gdy jest uszkodzony lub kolor niebieski staje się wyraźny na powierzchniach lub grzybni w pewnych warunkach rozwojowych albo z wiekiem lub przy schnięciu.

Zarodniki purpurowo brunatne do liliowych w świeżych zrzutach lub w wodnych obsadach mikroskopowych, po odwodnieniu a następnie obsadzeniu w KOH stają się ciemno żółtawo brązowe, przekrój okrągły do bocznie skompresowanego i o zmiennym kształcie w zależności od gatunku, gładkie, ścianka złożona, pora apikalna wyraźna i zazwyczaj sprawia, że wierzchołek wygląda na ścięty; podstawki zazwyczaj 4-zarodnikowe, pleurocystydy obecne lub nieobecne lecz jeśli obecne nie tak jak chryzocystydy (gatunki z chryzocystydami wykluczone są według definicji z Psilocybe); cheilocystydy obfite i często sprawiające, że krawędź blaszki jest heteromorficzna (kompletnie sterylne i sterylne elementy różnią się od tych z powierzchni blaszki), lub niemal taka; podobłocznia (subhymenium) i hymenopodium dobrze wykształcone, trama blaszek albo regularna albo ukazująca mediostratum i boczną warstwę (ang. strata) (między mediostratum a hymenopodium z każdej strony); naskórek kapelusza składa się z galaretowatej lub półgalaretowatej skórki lub prawie niegalaretowatego naskórka typu epicutis (górna warstwa) i dobrze zróżnicowanego hypodermium (niższa warstwa), epicutis (błona) z wąskich, bardziej lub mniej szklistych strzępek, hypodermium to bardziej sprasowana warstwa składająca się głównie z powiększonych komórek strzępkowych lecz obecnych jest trochę wąskich włókien; połączenia zlepne konsekwentnie zauważane na strzępkach wszelkiego typu i u podstawy podstawek gatunków opisanych poniżej.

Podsumowanie lub szczepy

Szczep Cubensis

(przyp. tłum. stirps tłumaczone są jako szczep, stirpes - szczepy)

Zarodniki średnie do dużych (7,7 µ lub dłuższe) i przeważnie nieco skompresowane, w widoku z przodu niewyraźnie do wyraźnie kanciasto-jajowate do kanciasto-eliptycznych; zasnówka zazwyczaj błoniasta a resztki pozostają na trzonie jako błoniasty pierścień; wygląd karpoforów niemykenoidowy; siedlisko na łajnie lub butwiejącym drewnie.

Kombinacja zasnówki i cech zarodnikowych jest diagnostyką szczepów. Obecność błoniastego pierścienia mogłaby sklasyfikować te gatunki w Stropharia w klasycznych układach taksonomicznych, lecz brak chryzocystyd i zmiana koloru na niebieski po uszkodzeniu wskazuje na bliską relację z innymi gatunkami tej sekcji. Prawdziwe Strophariae mają chryzocystydy lub lepką do kleistej uniwersalną zasnówkę. Inne gatunki, w rodzaju Psilocybe aztecorum i Psilocybe candidipes mogą czasem pokazywać wąski pierścień lecz mają one okrągłe lub tylko bardzo lekko skompresowane zarodniki.

Gatunki uwzględnione: 1. Psilocybe cubensis, 2. Psilocybe subaeruginascens, i 3. Psilocybe aerugineomaculans.

Szczep Yungensis

Zarodniki bardzo małe (mniej niż 7,7 µ długości) i silnie skompresowane, zazwyczaj kanciasto-jajowate w widoku z przodu; zasnówka kłaczkowata nad dolną częścią trzonu lecz nie tworząca pierścienia; kapelusz względnie wysoki lub z ostrą brodawką; trzon cienki; krawędź kapelusza na początku podwinięta (ogólny wygląd prawie mykenoidowy lecz z podwiniętą krawędzią); siedlisko na ściółce leśnej i znacznie zbutwiałych cząstkach drzewnych w strefie tropikalnej; pigmentacja ciemna, strzępki hypodermium mocno inkrustowane.

Połączenie kłaczkowatej zasnówki i wyjątkowo małych i skompresowanych zarodników wraz z charakterystycznym siedliskiem decyduje o szczepie, który jak dotąd zawiera tylko pojedynczy gatunek.

Szczep ten ma tyle wspólnego z deconicami co poprzedni ze strophariami. Różni się on jednak siedliskiem i cechami chemicznymi od gatunków klasyfikowanych zazwyczaj w Deconica. W sekcji tej wydaje się najbliższym dwóm przedstawicielom o mniejszych zarodnikach z poprzedniego szczepu, które również charakteryzują się względnie małymi karpoforami.

Gatunki uwzględnione: 4. Psilocybe yungensis.

Szczep Mexicana

Zarodniki skompresowane, średnia wielkość (7-11 µ długości); zasnówka cienka i słabo rozwinięta, nie pozostawiająca śladów na dojrzałych karpoforach; sylwetka kapelusza ostra lub stępiona z wyjątkiem wierzchołkowej brodawki stożkowej, z prostą krawędzią gdy młody, lub krawędzią lekko wygiętą; skórka słabo wykształcona; trzon cienki; charakterystyczne siedlisko na pastwiskach, polach, łąkach, lub generalnie poza lasem w roślinności tropikalno-górskiej lub na plantacjach.

Szczep ten tworzy naturalne przejście między poprzednim a kolejnym szczepem. Zarodniki wciąż są skompresowane lecz nie są charakterystycznie małe; pokrój jest mykenoidowy choć może nieco mniej niż w szczepie Silvatica.

Gatunki uwzględnione: 5. Psilocybe mexicana.

Szczep Silvatica

Zarodniki nieskompresowane średnie (6-9) do dużych (10-13 µ długości); zasnówka cienka i nie pozostawiająca śladów na dorosłych karpoforach; kapelusz względnie wysoki i ostry, nie rozszerzający się w pełni, z prostą krawędzią, zatem pokrój mykenoidowy; obecna błonka, cienka do grubej; siedlisko w lasach na drewnie i szczątkach, lecz ekstratropikalny (z tego co wiadomo).

Gatunki uwzględnione: 6. Psilocybe silvatica; 7. Psilocybe pelliculosa.

Szczep Cyanescens

Zarodniki wahają się od nieco skompresowanych do okrągłych, zazwyczaj 9 µ długości lub więcej; zasnówka waha się od dobrze wykształconej (u Psilocybe aztecorum) do słabo wykształconej, lecz nigdy kłaczkowatej lub pierścienia; pokrój typowo kolybioidowy (collybioid) lub niemal taki; siedlisko naziemne lub na butwiejącym drewnie w lasach, parkach, lub pośród rzadkich drzew.

Łączy to wszystkie wielkozarodnikowe gatunki bezpierścieniowe, które nie mają pokroju mykenoidowego. Zarodniki nie są nawet niewyraźnie kanciaste w widoku z przodu i są okrągłe lub w najlepszym razie tylko nieznacznie skompresowane. Zadziwiające jest to, że siedlisko jest raczej podobne u nich wszystkich, i że żaden z nich nie może być opisany jako naprawdę tropikalny.

Gatunki uwzględnione: 8. Psilocybe aztecorum; 9. Psilocybe cyanescens; 10. Psilocybe collybioides; 11. Psilocybe strictipes; 12. Psilocybe baeocystis.

Szczep Caerulescens

Zarodniki skompresowane do okrągłych, małe (mniejsze niż 9 µ długości); trzon zazwyczaj gruby (ponad 3 mm przy wierzchołku); zasnówka dobrze wykształcona; pokrój kolybioidowy do gąskowatego lecz nie mykenoidowy; siedlisko zmienne.

Pogrupowane tu gatunki mają dobrze wykształcone zasnówki i raczej gruby trzon; są termofilne, w sensie, że wszystkie występują w ciepłych klimatach.

Gatunki uwzględnione: 13. Psilocybe caerulescens; 14. Psilocybe aggericola; 15. Psilocybe candidipes.

Czwarty gatunek, który może tu przynależeć, Psilocybe zapotecorum Heim, nie został przez nas zbadany. Wolimy nie umieszczać go formalnie w jednym z wprowadzonych tu szczepów, ponieważ może być ewentualnie bliższy jakiemuś innemu szczepowi, lub reprezentować własny szczep.

Dodatek do szczepu VI: 16. Psilocybe zapotecorum.

Szczep Caerulipes

Zarodniki 7-9(-10) µ długości, zwężone walcowate, trzon cienki (1-3 mm przy wierzchołku); zasnówka cienka i pajęczynowata; pokrój kolybioidowy; siedlisko na zbutwiałym drewnie i szczątkach w lesie i pod rozproszonymi drzewami.

Lecz z powodu małych zarodników i cienkiego trzonu, szczep ten mógłby być połączony ze szczepem Cyanescens. Według rozmiaru zarodnika byłby zbliżony do szczepu Caerulescens. Lecz oba gatunki są albo umiarkowane albo górskie, i ekstratropikalne.

Gatunki uwzględnione: 17. Psilocybe muliercula; 18. Psilocybe caerulipes.

Klucz do gatunków z sekcji Caerulescentes

1. 1. Pierścień zazwyczaj błoniasty i trwały ---> 2
1. 2. Zarodniki 11,5-17,3 µ długości ---> 1. Psilocybe cubensis
2. 2. Zarodniki mniejsze ---> 3
1. 3. Rośnie na drewnie; kapelusz lepki ---> 3. Psilocybe aerugineomaculans
2. 3. Rośnie na łajnie; kapelusz jedynie wilgotny ---> 2. Psilocybe subaeruginascens

1. 1. Pierścień jeśli obecny to jedynie strefa włókien, lub bardzo nietrwały ---> 4
1. 4. Zarodniki 5-6,5 x 4,3-5 x 3,6-4 µ, silnie skompresowane; kapelusz ostry ---> 4 Psilocybe yungensis
2. 4. Zarodniki większe i tylko nieznacznie skompresowane lub cylindryczne i lekko zwężające się ---> 5
1. 5. Krawędź kapelusza prosta gdy młody lub prawie prosta; pokrój mniej więcej mykenoidowy ---> 6
1. 6. Zarodniki skompresowane (szersze w widoku z przodu niż z boku); rosną na terenach otwartych (łąki, pola) ---> 5. Psilocybe mexicana
2. 6. Zarodniki cylindryczne i lekko zwężające się; rosną w lasach na ściółce i butwiejącym drewnie ---> 7
1. 7. Zarodniki 6-9,5 (-11,5) x 4,5-5 µ skórka cienka ---> 6. Psilocybe silvatica
2. 7. Zarodniki 9,3-11 x 5-5,5 µ (10,5-13 x 5,5-7 µ); skórka gruba i separowalna ---> 7. Psilocybe pelliculosa
2. 5. Krawędź kapelusza podwinięta za młodu; pokrój typowo kolybioidowy ---> 8
1. 8. Zarodniki zazwyczaj mniejsze niż 9 µ długości ---> 9
1. 9. Trzon 10-20 mm grubości, 100-200 mm długości, kora bardzo włóknista, twarda i elastyczna ---> 16. Psilocybe zapotecorum
2. 9. Trzon nie taki jak powyżej ---> 10
1. 10. Trzon biały, dolna połowa szorstko-chropowata, górna połowa mocno kłaczkowata od zasnówki ---> 15. Psilocybe candidipes
2. 10. Nie jak wyżej ---> 11
1. 11. Zasnówka obfita i drobno kłaczkowata u młodych okazów ---> 12
1. 12. Zarodniki w widoku z przodu 5-6 µ szerokości; trzon białawy gdy młody ---> 13. Psilocybe caerulescens
2. 12. Zarodniki w widoku z przodu 4-5 µ szerokości; trzon kolorowy, gdy młody ---> 14. Psilocybe aggericola
2. 11. Zasnówka cienka, pajęczynowata, nietrwała ---> 13
1. 13. Kapelusz nie jest lepki ---> 17. Psilocybe muliercula
2. 13. Kapelusz lepki ---> 18. Psilocybe caerulipes
2. 8. Zarodniki mają zazwyczaj ponad 9 µ długości ---> 14
1. 14. Blaszki blade do białych, lub brązowawe jedynie w dojrzałości - tu klucz do sterylnych lub częściowo sterylnych, kolekcji Psilocybe collybioides
2. 14. Nie jak powyżej.
1. 15. Trzon białawy; kapelusz mleczno biały lub dysk ledwo ochrowy ---> 8. Psilocybe aztecorum
2. 15. Trzon lub kapelusz lub oba bardziej głęboko zabarwione ---> 16
1. 16. Kapelusz w kolorze kasztanowym; zarodniki nieco skompresowane ---> 9. Psilocybe cyanescens
2. 16. Nie jak powyżej ---> 17
1. 17. Cheilocystydy 20-30 (-36) x 4-6 x 1,2-1,5 µ ---> 12. Psilocybe baeocystis
2. 17. Cheilocystydy większe ---> 18
1. 18. Zapach charakterystyczny - zmienny, mączny do raphanaceous(?) do spermatycznego ---> 10. Psilocybe collybioides
2. 18. Zapachu brak; smak łagodny ---> 19
1. 19. Trzon 100-130 mm długości, prosty ---> 11. Psilocybe strictipes
2. 19. Trzon do 70 mm długości. Heteracris cyanescens sensu Malençon (patrz pod Psilocybe collybioides)

Szczep Cubensis

Psilocybe cubensis (Earle) Sing

1. Psilocybe cubensis (Earle) Sing., Sydowia 2: 37. 1948. (Ryc. 1-3, 40-41.)
   Stropharia cubensis Earle, Est. Agron. Cuba 1: 240. 1906.
   Naematoloma caerulescens Pat., Pull. Soc. Mycol. Fr. 23: 78. 1907.
   Hypholoma caerulescens (Pat.) Sacc. & Trott. in Sacc., Syll. Fung. 21:212. 1912.
   Stropharia caerulescens (Pat.) Sing., Ann. Mycol. 34: 340. 1936.
   Stropharia cyanescens Murr., Mycologia 33: 279. 1941.

Kapelusz 16-80 mm szerokości, stożkowo dzwonkowy z ostrą brodawką na początku, stopniowo staje się wypukły do płaskiego a czasami z zagłębieniem wokół garbka, garbek staje się bardziej stępiony, rzadziej bez żadnego garbka lub brodawki, lepki, nagi lub z nietrwałymi szczątkami zasnówki przy krawędzi, biały z bardziej lub mniej płowym środkiem, ostatecznie cały płowo brązowy, czasem biały do blado żółtego ("jasno płowy"; ang. "cartridge buff") na krawędzi, bardziej "kremowo płowy", "zamszowy", lub "miodowo żółty" w kierunku "izabelowego" do "gliniastego" dysku, zazwyczaj plamiący na niebieskawo z wiekiem lub po uszkodzeniu.

Blaszki szare, stają się mocno fioletowo szare i nieco cętkowane, ostatecznie prawie czarne, przyrośnięte do wyciętych, schodzące odłączone, zbliżone, wąskie, stają się wybrzuszone w części środkowej, szerokie z wiekiem, krawędzie białe.

Trzon 40-150 x 4-14 mm, rurkowaty, zazwyczaj nieco pogrubiony u dołu, rzadziej równawy, lub zwężający się ku podstawie, biały, po uszkodzeniu barwiący się na niebiesko ("głęboki niebieski medycejski"), ostatecznie przebarwia się na żółtobrązowy lub czerwonawo popielaty, często mocno bruzdkowaty przy wierzchołku, poza tym gładki, nagi do nieznacznie włókienkowatego, suchy; pierścień błoniasty lecz cienki, gładki z obu stron, biały, barwiący się na niebiesko, kruchy, zazwyczaj trwały.

Kontekst biały, barwiący się na niebiesko przy uszkodzeniu; zapachu brak; smak mączny.

Zarodniki 11,5-17,3 x 8-11,5 x 7-9 µ, ciemno żółto brązowe (w KOH) do ciemno oliwkowo brązowych (w NH₄OH), gładkie, niemal eliptyczne w widoku z boku, jajowate do szeroko eliptycznych w widoku z przodu i wiele niewyraźnie kanciastych, ścianka gruba i złożona, wierzchołek tępy od wyraźnej pory apikalnej; podstawki (2-, 3-, lub) 4-zarodnikowe, 28-35 x 10-13 µ; pleurocystydy rozproszone, 18-23 x 10-13 µ, brzuchate i zwężone nieznacznie przy wierzchołku w rozwarty do zaokrąglonego szczyt, cienkościenne, zawartość (w KOH) jednorodna (nie protoplazmatyczna); cheilocystydy liczne 18-35 x 6-12 µ, wrzecionowato-brzuchate z tępym do główkowatawego wierzchołkiem, szyjka długości 4-18 µ, grubości 3-6,5 µ, powiększony szczyt (główka) 4-5 µ, ścianka cienka i łatwo zapadająca się; trama blaszek regularna, mediostrata ze szklistych równoległych do nieco poprzeplatanych strzępek, u dobrze pigmentowanych kapeluszy ta warstwa obwarowana jest na obu końcach równoległymi strzępkami o brudno ochrowych ściankach (w KOH); skórka kapelusza to cienka warstwa wąskich (ok. 3,5 µ) galaretowatych strzępek, które są rozmieszczone promieniście i są żółtawe do szklistych w KOH; podskórek z poprzeplatanych bardziej lub mniej promienistych strzępek o średnicy do 26 µ, z ochrowymi brązowymi ściankami w KOH; połączenia zlepne obecne.

Cechy chemiczne: metol silnie pozytywny na kontekście trzonu ("ciemno naftalinowy fiolet" lub ciemniejszy), inne odczynniki negatywne lub przyspieszające niebieszczenie.

Stadny na krowim łajnie, rzadziej na końskim lub na żyznej glebie pastwiskowej, lub na mierzwie z trzciny cukrowej lub słomie lub trocinach zmieszanych z łajnem, zazwyczaj poza lasami, owocnikuje od lutego do listopada lub grudnia, na południe od równika od listopada do kwietnia.

Przebadany materiał: U.S.A., Floryda: TYP Stropharia cyanescens Murr. i dodatkowe kolekcje za G. F. Weber, J. R. Watson, i W. A. Murrill, jako Stropharia cyanescens, F-19138, F-19630, F-19244, F-17932, F-17735, F-19464 (wszystkie FLAS), oraz R. Singer F 1802, F 1802a (FH, F); Magnesia Springs, W. A. Murrill (NY). Puerto Rico: Mayaguez i Ailonato, Bruce Fink 899 i 1955 (NY). Kuba: Santiago de las Vegas, Earle 109 zarówno na arkuszach, jak i w pudełku, oznaczone "tipico" TYP Stropharia cubensis (NY); także Earle 169, 315, 350; Candelaria, Earle 206 (NY); Soledad, Cienfuegos, W. L. White 808, 526 (FH). Meksyk: Oaxaca, Huautla de Jiménez, 7-27-38, R. E. Schultes, Plantae Utiles Mexicanae 349 (FH); R. Gordon Wasson 1 (NY); R. Singer M 1512 (MICH). Brit. Honduras: M. E. Peck 478 (NY). Trinidad (zbieracz nie podany) (NY). Boliwia: Beni, Guayaramerín, R. Singer B (LIL). Argentyna: Tucumán, R. Singer T (LIL). Indochiny: TYP Naematoloma caerulescens Pat. (FH).

Kolekcje wyliczone powyżej powinny być podzielona na trzy odmiany kolorystyczne:

PSILOCYBE CUBENSIS var. CUBENSIS (rodzaj). Pigmentacja kapelusza jest tu płowa. Rozwija się wcześnie, a blade kapelusze zawsze są ledwo zauważalne. Przynależy tu odmiana, która okazała się być halucynogenna.

PSILOCYBE CUBENSIS var. cyanescens (Murr.) comb. nov. Rodzaj tej odmiany jest rodzajem Stropharia cyanescens Murr. Różni się od typu odmiany faktycznym brakiem pigmentu lub małą jego ilością; w konsekwencji kapelusz jest blady do blado izabelowego. Znany z występowania na Florydzie (10).

PSILOCYBE CUBENSIS var. caerulescens (Pat.) comb. nov. Typem tej odmiany jest rodzaj Naematoloma caerulescens Pat. Różni się od typu odmiany tym, że ma jasnożółty kolor przynajmniej w niektórych częściach kapelusza. Znany z występowania w Indochinach (11).

Ilustracje: V. P. & R. G. Wasson, Mushrooms Russia and History 2: tabl. 40, ryc. 2. 1957; Life, 13 maj 1957, str. [107] ryc. u dołu z prawej. (Oba var. cubensis.)

Ten starszy autor myślał kiedyś (14), że Stropharia caerulescens Imai (Stropharia venenata Imai) był identyczny ze Stropharia cubensis, lecz traktujemy go teraz jako synonimiczny z bliżej spokrewnionym lecz odrębnym gatunkiem. Po bardziej szczegółowy komentarz na temat Stropharia venenata patrz pod Psilocybe subaeruginascens.

Ryc. 1-8. 1-3: zarodniki, cheilocystydy i pleurocystydy Psilocybe cubensis. 4: zarodniki Psilocybe subaeruginascens. 5: zarodniki Psilocybe aerugineomaculans. 6-8: zarodniki, cheilocystydy i pleurocystydy Psilocybe yungensis.

Psilocybe subaeruginascens Höhnel

2. Psilocybe subaeruginascens Höhnel, Sitzungsber. K. Akad. Wiss. Wien 123(1): 78. 1914. (Ryc. 4.)
   Stropharia caerulescens Imai, Trans. Sapp. Nat. Hist. Soc. 12: 148. 1932.
   Stropharia venenata Imai, Journ. Fac. Agr. Hokk. Imp. Univ. 43(2): 270. 1938.

Kapelusz 15-25 mm szerokości, płasko-wypukły, prawie błoniasty, nagi i gładki, białawy z dymno brązowym centrum, staje się nieco zielonkawo-niebiesko-plamisty po dotknięciu.

Blaszki szarawo brązowawe, raczej odległe, z bledszą krawędzią, 2-3 mm szerokości, szeroko przyrośnięte i nieco zbiegające.

Trzon 30-40 x 1,5-3 mm, walcowaty, trochę pogrubiony przy podstawie, nieco kłaczkowato-mączny u góry, w przeciwnym razie nagi, nieco lśniący, pusty lecz wypchany luźnym wełnistym rdzeniem, biały, słabo zielonkawo niebieski po dotknięciu, z pierścieniem powyżej środka trzonu, pierścień mały, często ukośny, łuskowato błoniasty; grzybnia obfita, nitkowata, biała, barwiąca się na zielonkawo niebiesko lub prawie stalowo niebiesko.

Kontekst biały, twardy w trzonie, niebieszczący; zapach i smak nie zarejestrowane.

Zrzut zarodników pięknie fioletowo brązowawy.

Zarodniki 7,7-10 (-11,5) x 7-7,8 x 6-7 µ, jajowate do półromboidalnych w widoku z przodu, w widoku bocznym nieco nierównoboczne, gładkie, brudno żółtobrązowe w KOH, wierzchołek ścięty od szerokiej spłaszczonej pory rostkowej; podstawki 2- i 4-zarodnikowe, bardzo rzadko 1-zarodnikowe lub 3-zarodnikowe, 18-28 x 6,3-0,2 µ, zazwyczaj z przewężeniem po środku; pleurocystydy 25-33 x 9-12 µ, szeroko wrzecionowato-brzuchate z tępym wierzchołkiem, szkliste, cienkościenne, zawartości jednorodne; czasem przy krawędzi niektóre pleurocystydy podobne do cheilocystyd; cheilocystydy 20-33 x 6-9 µ, wrzecionowato-brzuchate z tępym wierzchołkiem lub wąską i walcowatą szyjką, albo u niektórych wierzchołek jest główkowatawy, szklisty, co sprawia, że krawędź wygląda heteromorficznie; skórka kapelusza nie galaretowata, najwyraźniej z dokładnie splecionych przypłaszczonych strzępek; połączenia zlepne obecne.

Półwiązkowe na oborniku końskim, Buitenzorg, Java, Indonesia, v. Höhnel, TYP (FH).

Jest to Psilocybe z rodzaju Psilocybe coprophila lecz barwiący się na niebiesko. Zarodniki są bardziej kanciaste w widoku z przodu niż te od Psilocybe coprophila a także są mniejsze.

Stropharia caerulescens Imai (5) jest umieszczony tutaj w synonimii, choć typ ten jest obecnie niedostępny; nasz osąd opiera się na następującym oryginalnym opisie:

Kapelusz 15-60 mm szerokości, nagi, higrofaniczny, lub tylko nieznacznie lepki, wypukły do płaskiego, do półgarbkowego, żółtawy do izabelowego, rzadziej białawy, krawędź zawsze blada. Blaszki blade, następnie fioletowo brunatne, przyrośnięte. Trzon 35-90 x 5-9 mm, równy, suchy, prawie pusty, włókienkowaty pod pierścieniem, białawy, pierścień prawie apikalny, o bardzo cienkiej błonce, rzadziej włókienkowaty, często zanikający. Kontekst białawy lub blady, niebieszczący. Zarodniki brunatne lub fioletowo brunatne, elipsoidalne 7-10,5 x 4,25-7 µ; cystyd brak. Stadny lub wiązkowy na ziemi lub łajnie, owocnikuje w czerwcu, lipcu i październiku. Japonia, Hokkaido, prowincja Ishikari, w pobliżu Asahigawa i Sapporo. [Okazy są najwyraźniej zachowane w Sapporo.]

Interesujące jest przeczytanie w relacji Imai (5) o fizjologicznej aktywności tego gatunku. Przyczynił się on do dziesięciu zgonów w samym 1929, i jest najwyraźniej bardziej toksyczny niż spokrewnione gatunki meksykańskie. Objawy są opisywane jako uczucie gorączki z subiektywnym wrażeniem jak gdyby przyswojono mocny alkohol; kończyny są trochę sparaliżowane. W szpitalu po podaniu środka wymiotnego i płukaniu żołądka i ostatecznym podaniu środka przeczyszczającego, pacjent znalazł się w łóżku z przerywanymi skurczami lub drżeniem mięśni i ostatecznie wystąpiły halucynacje, następnie śpiączka. Ten pacjent, kobieta, wyzdrowiał. Jej syn, który nie zjadł miąższu grzyba lecz wypił jedynie płyn z zupy, w którym został ugotowany, odczuł jedynie paraliż kończyn i dreszcze, następnie halucynacje. Wszyscy ostatecznie wydobrzeli.

W innym przypadku, po zauważeniu podobnych objawów, zaobserwowano śpiączkę, utratę świadomości, i mówienie w delirium. Źrenice otworzyły się do średniej wielkości i nie reagowały na światło. (Obserwacja ta jest zbieżna z obserwacjami dokonanymi w Meksyku z psilocybe z tej sekcji.) Po więcej szczegółów patrz praca Imai (5).

W późniejszej pracy (6), Imai zmienił nazwę swemu gatunkowi Stropharia venenata Imai. Opis był teraz nieznacznie zmieniony aby pomieścić również okazy o głębszym kolorze kapelusza, bardziej lepkiej powierzchni, oraz siedlisko na butwiejącym drewnie. Wniosek mocno sugeruje, że można uzasadnić formy dodane później do koncepcji tego gatunku i wyrażone w zmianach opisu w czasie publikacji Stropharia venenata, jeśli zakłada się, że forma typowa (= Psilocybe subaeruginascens) została później pomylona z Psilocybe aerugineomaculans. To, czy opinia ta jest poprawna można udowodnić tylko wtedy, gdy staną się dostępne okazy z Japonii.

Oryginalnemu opisowi Stropharia caerulescens Imai towarzyszy (str. 149) zdjęcie, które przez implikację, i z pewnymi zastrzeżeniami, może być przytoczone jako ilustracja Psilocybe subaeruginascens Höhnel.

Psilocybe aerugineomaculans (Höhne)

3. Psilocybe aerugineomaculans (Höhnel) comb. nov. (Ryc. 5.)
   Stropharia aerugineomaculans Höhnel, Sitzungsber. K. Akad. Wiss. Wien 123(1): 78. 1914.

Kapelusz 25-40 mm szerokości, dzwonkowy, staje się rozszerzony i garbkowy, powierzchnia nieco lepka w dotyku, dysk ciemno niebieski, pozostałość czerwonawo szaro-popielata (jak u Psathyrella gracilis sensu Höhnel), krawędź pożłobiona.

Blaszki raczej odległe, 4-5 mm szerokości - i.e., umiarkowanie szerokie - smukło-przyrośnięte, żółtawo oliwkowe, marmurkowe jak u Panaeolus, krawędzie równe.

Trzon 40-50 x 2 mm, nie pogrubiony przy podstawie, walcowaty, pusty, biały, nieco kłaczkowaty, bezwłosy, błyszczący, pierścień błoniasty, mały, cały, biały; kora 0,14 mm grubości po wysuszeniu.

Kontekst w środku kapelusza cienki (2 mm), błoniasty przy krawędzi, nieco chrząstkowy w zewnętrznej warstwie trzonu, miękki wewnątrz, barwiący się na niebiesko w miejscu uszkodzenia; zapach i smak nie odnotowany.

Depozyt zarodników bardzo ciemno brązowy, prawie czarny.

Zarodniki 8,5-10,5 x 7-8 x 5,5-6,5 µ, skompresowane, eliptycznawe w widoku bocznym, romboidalne do sercowatych (jajowate kanciaste) w widoku z przodu, z obciętym wierzchołkiem i wyraźną porą rostkową, grubościenne prawie brązowawo żółte gdy reaktywowane w KOH; podstawki 4-zarodnikowe, około 22 x 8 µ; pleurocystydy nie widziane u tego typu; cheilocystydy 18-22 x 6-8 x 3,5-4 µ wrzecionowato-brzuchate z tępym wierzchołkiem, zakończonym zazwyczaj szklistą śluzowatą substancją, cała krawędź blaszki żelatynizuje w KOH; skórka kapelusza wyraźna lecz utworzona z cienkiej warstwy zżelowanych strzępek epikutikularnych; połączenia zlepne obecne.

Na butwiejącym drewnie. Buitenzorg, Java, Indonezja, v. Höhnel, typ (FH).

Choć gatunek ten jest ligninowcowy, zarodniki przypominają gatunek z serii koprofilnej. Obecność wyraźnej galaretowatej błonki oddziela ten gatunek od Psilocybe subaeruginascens. Zostało to wyraźnie zademonstrowane w badaniach tych typów. Typ Psilocybe subaeruginascens jest dobrze zasuszony, dobrze zachowany, i składa się z owocników, które były w doskonałym stanie przy umieszczaniu na suszarce. Zatem, brak galaretowatej skórki jest istotny. Typ Psilocybe aerugineomaculans składa się z dwóch karpoforów, które były najwyraźniej za stare przy suszeniu i jako zachowane są gorsze jakością od tych z Psilocybe subaeruginascens. W takich okolicznościach można by oczekiwać galaretowatej błonki, jeśli była ona pierwotnie obecna, została dość dobrze zatarta. Fakt, że wciąż jest obecna wskazuje nam, że przy ponownym zbieraniu świeżego materiału będzie można stwierdzić, że błonka jest raczej gruba i dobrze rozwinięta.

Z naszych komentarzy na temat Psilocybe subaeruginascens, można oczekiwać, że Psilocybe aerugineomaculans, występuje w Japonii nie mniej niż Psilocybe subaeruginascens.

Opisy makroskopowe obu gatunków jawajskich zaadaptowano z notatek Höhnela.

Szczep Yungensis

Psilocybe yungensis Singer and Smith

4. Psilocybe yungensis Singer and Smith, Mycologia 50: 142. 1958.
   Var. yungensis (Ryc. 6-8, 45).

Kapelusz ma około 16 mm szerokości i równą wysokość, krawędź na początku jest podwinięta, stożkowy z wyrostkiem odwrotnie stożkowym (obconic) lub przypominającym guzik na szczycie, nie rozwija się, mocno rdzawo brązowy (pleśń liści), w marginalnym regionie między prążkami płowawo szary (krakersowy), drobno naznaczony długimi, półprzezroczystymi prążkami gdy wilgotny, nieco lepki, plami na mocno niebieski (39 H 5) w miejscu uszkodzenia.

Blaszki szaro płowe (aloma), z białymi krawędziami, barwią się na niebiesko w miejscu uszkodzenia (39 H 5), bardzo wąskie, wznoszące się i nigdy nie stają się horyzontalne, stłoczone, przyrośnięte.

Trzon 55 mm długości, 2 mm przy wierzchołku, 3 mm przy podstawie, równawy, głęboko kasztanowo brązowy (Hindu), osiągając kasztanowy na szczycie, niebieszczy mniej niż kapelusz i blaszki lecz taka zmiana wciąż jest widoczna, gęsto włókienkowato kłaczkowaty od jasno brązowawych włókienek na ciemniejszym podłożu, staje się bardziej włókienkowato-oprószony przy wierzchołku, zasnówka niepozorna z wyjątkiem kłaczków, brak uformowanego pierścienia.

Kontekst w tym samym kolorze co powierzchnie lub nieco bledszy zarówno w kapeluszu jak i trzonie, umiarkowanie kruchy w trzonie; zapach nieznacznie raphanaceous(?).

Depozyt zarodników ciemny liliowy.

Zarodniki 5-5,5 x 4,3-5 x 3,6-3,9 µ, skompresowane, ciemno oliwkowo sepiowe w KOH i NH₄OH, gładkie, romboidalne w widoku z przodu, wyrostek wnękowy widoczny, bez aplanacji nadwnękowej (suprahilar applanation) lub zagłębienia w widoku bocznym, pora wierzchołkowa szeroka, ścianka gruba i złożona; podstawki 13-18,5 x 4,7-6,2 µ, krótkie elipsoidalno maczugowate, następnie wydłużone i wreszcie brzuchate w środku, 2-, 3-, lub w większości 4-zarodnikowe, szkliste; pleurocystydy obecne jako sporadyczne cystydiole o wielkości podstawki, lecz często z dolnym wyrostkiem (mucro), zawartość szklista w KOH i nie protoplazmatyczna; cheilocystydy 13-34 x 5-7,3 µ formują sterylną opaskę wzdłuż krawędzi, wyjątkowo zmienne: niektóre maczugowate, niektóre brzuchate z wierzchołkiem główkowatym do główkowatawego, niektóre brzuchate u góry i zwężone w środku, inne brzuchato-wrzecionowate i najszersze w części środkowej, niektóre ampułkowate, niektóre główkowato-walcowate, niektóre półszydłowato-półlancetowate, wszystkie szkliste, najwęższe części 2,7 µ albo więcej; podobłocznia z małych nieregularnych elementów, rozmieszczonych nieregularnie; o brązowym do słomkowego pigmencie błonowym, który często pęka inkrustując ścianki komórek; trama blaszek regularna, składająca się z wydłużonych walcowatych elementów, zabarwionych jak podobłocznia, ze ściankami o grubości 0,8-1 µ; skórka (epicutis) jeszcze bardziej zróżnicowana od skóry (hypodermium) przy wierzchniej powierzchni kapelusza, gdzie jest często bardziej lub mniej zżelowana, z gładkimi równoległawymi szklistymi elementami włóknistymi, tworząc cutis, na strzępkach tych często obecne są wznoszące się strzępkowe narośla i niektóre z nich są płowe i inkrustowane; hypoderma zwartej warstwy strzępek o nieregularnym rozmiarze i kształcie lecz generalnie płożąca się i wydłużona promieniowo, wszystko mocno inkrustowane ochrowo brązowym pigmentem; połączenia zlepne obecne.

Cechy chemiczne: KOH pozostawia ciemny punkt, w miejscu nakropienia na jakąkolwiek część karpoforu; FeS0₄, brak reakcji.

W grupach małych do dużych na bardzo zbutwiałym drewnie lub humusie zawierającym rozkładający się materiał drzewny, w lasach górsko-tropikalnych, owocnikuje w styczniu (letni sezon deszczowy). Znany jedynie z typowej lokalizacji, Cataratas de San Juan, droga z La Paz do Coroico, Boliwia, wys. 2000 m, 1-28-1956, Singer B 648, TYP (MICH).

Var. diconica Singer and Smith, Mycologia 50: 142. 1958. (Ryc. 44)

Kapelusz jak w poprzedniej odmianie, ale niższy, raczej z ostrą brodawką niż wybrzuszeniem, nie tak podłużnie-prążkowany i o nieco ciemniejszym kolorze (Mohawk, a między prążkami kis kilim).

Blaszki brudno liliowe lub czerwonawo brązowe (między kermanshah a Rembrandt), inaczej niż u var. yungensis.

Trzon krótszy niż w poprzedniej odmianie.

Kontekst bezwonny.

Zarodniki 4,4-6,2(-7,2) x 3,8-5 x 3,3-3,8 µ, odmiennie jak w var. yungensis; podstawki 4-zarodnikowe; pleurocystydy i cheilocystydy jak w poprzedniej odmianie; trama blaszek składa się z szerokich, często krótkich, słomkowych strzępek z grubymi ściankami; skórka i podskórek kapelusza jak w poprzedniej odmianie; połączenia zlepne obecne.

Cechy chemiczne jak u var. yungensis.

Stadny na bardzo zbutwiałym drewnie i humusie w lesie tropikalno-górskim. Boliwia, Departament La Paz, Prowincja Nor-Yungas. Cataratas San Juán, wys. 2000 m, R. Singer B 651, TYP, 1-28-1956 (MICH).

Te dwie formy oznaczone tymczasowo jako odmiany, pochodzą z tego samego miejsca i zostały zebrane tego samego dnia jako odrębne populacje. Każda populacja ma swe własne charakterystyczne siedlisko i zakres koloru jak opisano powyżej, ale w tych okolicznościach nie uważaliśmy ich za wystarczająco wyraźne by oddzielić je specyficznie. Były uważane za "prawdopodobnie takie same" przy pierwszym zebraniu na polu.

Psilocybe yungensis jest bardzo silnie pigmentowanym gatunkiem o typowej wysokości, małym lub nie rozszerzającym się kapeluszu lecz z osobliwie podwiniętą krawędzią, i z niepierścieniową zasnówką pozostającą w kosmykach na powierzchni cienkiego trzonu. Zarodniki różnią się od wszystkich pozostałych gatunków w tej sekcji.

Szczep Mexicana

Psilocybe mexicana Heim

5. Psilocybe mexicana Heim, Rev. de Mycol. 22: 77. 1957. (Ryc. 25-26, 43)

Kapelusz 5-33 mm szerokości, 4-15 mm wysokości, stożkowo-dzwonkowaty i zazwyczaj z centralną brodawką, często staje się półkulisty do wypukłego i czasem dodatkowo brodawkowaty, szeroko stożkowy u innych, i staje się garbkowy a garbek u nich czasem zwieńczony brodawką, zawsze relatywnie wysoki i wąski i nie w pełni rozwinięty, ostatecznie jednak, często wypukły z podwiniętą krawędzią, nagi, lepki lecz szybko schnie, krawędź czasami bruzdkowato-prążkowana do małego koniuszkowego gładkiego dysku, dysk głęboko ochrowy do ochrowo brązowego, następnie żółtopłowy, strefa krawędziowa o wiele bledsza, higrofaniczny, blaknie do ochrowego na dysku, szarobrązowy w strefie krawędziowej i blado ochrowożółty pomiędzy, wszystkie ślady po białej zasnówce szybko znikają od krawędzi.

Blaszki blado szare, ostatecznie mocno sepiowe, bliskie do półodległych, zbiegające do niemal horyzontalnych, przyrośnięte do wyciętych, jedynie umiarkowanie szerokie, krawędzie białawe.

Trzon 20-80 x 1-3 mm, pusty, równy i wydłużony, czasem dość wyraźnie wychudzony u podstawy, ochrowy, przy dojrzałości wierzchołek bledszy, część centralna często żółtobrązowa, nagi gdy dojrzały; zasnówka cienka i pozostawiająca drobne przypłaszczone jedwabiste włókienka na górnej jednej trzeciej, wkrótce zanika.

Kontekst w kapeluszu bledszy niż powierzchnia, zmienia się na niebiesko po uszkodzeniu lub przy schnięciu; zapach zawsze raczej silnie mączny; smak trochę nieprzyjemny.

Depozyt zarodników głęboko sepiowy do ciemno purpurowo brązowego.

Zarodniki (7,7-)8,8-10,5(-12) x (5,5-)6,7-7,7 x (5-)5,5-6,7 µ, skompresowane, w widoku z przodu eliptyczne do romboidalnych a następnie poszerzone w części środkowej, półeliptyczne w widoku bocznym, brudno żółtawo brązowe w KOH, gładkie, z grubymi ściankami, wyposażone w wyraźną, szeroką porę rostkową; podstawki 20-32 x 6,3-7,7 µ, 4-zarodnikowe, o różnej wielkości, zazwyczaj ze środkowym lub wyższym przewężeniem; pleurocystyd brak, lub kilka podobnych do cheilocystyd w pobliżu krawędzi; cheilocystydy tworzą sterylną opaskę wzdłuż krawędzi 15,5-30,5 x (3-)4-9 µ, mającą zazwyczaj krótki ogonek, szkliste, wrzecionowato-ampułkowate, szyjka krótka (rzadko długa), wierzchołek tępy do ostrego (rzadko główkowaty lub rozwidlony); podobłocznia to cienka warstwa bardzo nieregularnych małych elementów; hymenopodium ze stosunkowo wąskich, rozmieszczonych osiowo, równoległych nitkowatych strzępek, cienką warstwą; trama blaszek regularna, szklista do słomkowatej, z obszernymi elementami (średnicy do 19 µ), ścianki strzępek do 1,5 µ średnicy; naskórek to szeroka szklista warstwa włóknistych, głównie szklistych strzępek, nie silnie zżelowanych lecz dobrze odróżnionych od hypodermium, strzępki o średnicy 1,7-3,5 µ; hypodermium to kolorowa (żółtawo brązowa) warstwa strzępek o średnicy 2-14 µ, z pigmentem na ściankach (nie inkrustowanych); korpus szklisty do żółtawego, wiele strzępek do 20 µ średnicy a ścianki do 1,5 µ grubości; dermatocystyd brak; połączenia zlepne obecne.

Na ziemi lub na fragmentach roślinnych takich jak mulcz z wytłoków trzciny cukrowej, zazwyczaj na otwartych polach i wiosennych łąkach, nigdy na łajnie; zawsze pojedynczo lecz często w dużych ilościach na ograniczonym terytorium; owocnikuje od maja do października, powszechny w strefie przejściowej między strefą tropikalno-górską a umiarkowano-górską - tj., między 1500 a 1800 m n.p.m. - faworyzuje regiony wapienne. Sprawozdawany z Południowego Meksyku i Gwatemali.

Ilustracje: Wasson, Grzyby Rosja i Historia 2: tabl. 40, ryc. 1; Life, 13 maj 1957, str. [107], ryc. w lewym dolnym rogu.

Przebadany materiał: Meksyk: Oaxaca, Huautla de Jimenez, R. G. Wasson 3, 13-8-1953 (NY); R. Singer M 1502, 10 lipiec 1957 oraz M 1521, 11 lipiec 1957 (oba MICH).

To jedyny mykenoidowy reprezentant z rodzaju występującego w Oaxaca a w konsekwencji jedyny mykenoidowy grzyb halucynogenny stosowany przez Mazateków. Z tego powodu jest on czasem mylony z Panaeolus sphinctrinus, który ma podobne siedlisko ale jest bardziej rozwarty, ma czarniejsze blaszki, i rośnie głównie bezpośrednio na łajnie.

Szczep Silvatica

Psilocybe silvatica (Peck)

6. Psilocybe silvatica (Peck) comb. nov. (Ryc. 27, 29).
   Psathyra silvatica Peck, Ann. Rep. N. Y. State Mus. 42: 20. 1889.
   Hypholoma silvaticum (Peck) A. H. Smith, Contrib. Univ. Mich. Herb. 5: 21. 1941.

Kapelusz 8-25 mm szerokości i przynajmniej połowę tego wysokości, tępo stożkowy do dzwonkowatego, krawędź na początku prosta, dysk często z brodawką, nagi, lepki, lśniący po wyschnięciu, płowy do raczej ciemnobrązowego, higrofaniczny, blaknący do blado ochrowo płowożółtego do szarawo miodowego lub szarawo brązowego.

Blaszki blado rdzawo brązowe przy dojrzałości, wąskie do szerokich, przyrośnięte, zbiegające do niemal horyzontalnych, zbliżone do półodległych, z bladą krawędzią.

Trzon 20-80 x 1-3 mm, równy lub nieznacznie pogrubiony przy podstawie, rurkowy, elastyczny, blady do brązowawego, najwyraźniej białawy od powierzchniowego przypłaszczonego włókienkowatego pokrycia, warstwa ta przerzedza się ku dołowi i widać więcej brązu od kory trzonu; zasnówka najwyraźniej bardzo słabo wykształcona i wszystkie jej ślady znikają u dorosłych okazów.

Kontekst w kapeluszu błoniasty i kruchy, w trzonie brązowawy i chrząstkowaty; smak mączny; zapach również mączny (ze zgniecionego miąższu).

Zarodniki w zrzucie w kolorze brązu benzo (ang. "benzo brown") (fioletowo brązowe).

Zarodniki 6-9,5(-11,5 z 2-zarodnikowej podstawki) x 4,5-5,5 µ, brudno żółtawo brązowe w KOH, gładkie; ze skomplikowaną grubą ścianką, cylindryczne i lekko zwężające się w przekroju poprzecznym, z wyraźną apikalną porą rostkową; podstawki 19-27 x 5,7-8 µ, 4-zarodnikowe, rzadko 2-zarodnikowe; pleurocystyd brak; cheilocystydy 24-45 x 4-10 µ, brzuchate u dołu i często ampułkowate z wydłużoną szyjką o grubości 1,3-2,2 µ, zwężające się do stępionego do (rzadko) półostrego wierzchołka, często szypułkowate, tworzące sterylną opaskę na krawędzi blaszki; podobłocznia cienka, miodowa w KOH; trama blaszek o relatywnie szerokich strzępkach ze ściankami do 0,8 µ grubości, blado miodowych w KOH i bez pigmentowych inkrustacji; skórka kapelusza to cienka błonka zżelowanych szklistych do żółtawych włókien o średnicy 1-2,8 µ, lecz błonka nie bardzo mocno galaretowata; hypodermium ze zwięźle rozmieszczonych strzępek o szerokości 3 µ lub więcej i silniej pigmentowanych niż inkrustowane pigmentem ścianki w tramie właściwej; połączenia zlepne obecne.

W małych grupach, stadny lecz nie wiązkowy, w lasach na szczątkach wokół pieńków lub na skompostowanym listowiu (głównie Buku wielkolistnego Fagus grandifolia), generalnie nie bezpośrednio na pieńkach lub kłodach, owocnikuje we wrześniu i październiku. Znany z Nowego Jorku, Ontario, i Michigan.

Przebadany materiał: U.S.A.: Nowy Jork, Star Lake, Peck, PARATYP Hypholoma fragile (NYS); North Elba, Peck, TYP (NYS). Mich., Milford, Smith 20970, 10-4-1949 (MICH). KANADA: Ont., Bear Island, Lake Timagami, Smith 4777, 9-9-1936 (MICH).

Hypholoma fragile został pierwotnie odnotowany przez Peck w dwóch miejscach Star Lake i Painted Post, oba w stanie Nowy Jork. Jak poprzednio zauważył A. H. Smith (18), kolekcja Painted Post powinna być traktowana jako typ. To drugie to Psathyrella i to samo co Psathyrella hymenocephala (Peck) Smith. Kolekcja Star Lake to Psilocybe silvatica (Peck) Sing. & Sm.

Ryc. 9-15. 9: zarodniki Psilocybe aztecorum. 10: cheilocystydy Psilocybe collybioides. 11: pleurocystydy Psilocybe collybioides. 12 i 15: zarodniki oraz cheilocystydy Psilocybe strictipes. 13: zarodniki Psilocybe baeocystis. 14: cheilocystydy Psilocybe candidipes.

Gdy A. H. Smith (17) opisał Psilocybe pelliculosa zamieszanie z udziałem Hypholoma silvaticum nie zostało odkryte. Po opracowaniu szczegółów tego problemu rozpatrzył istnienie najwyraźniej niewielkich różnic między Psilocybe pelliculosa i Psilocybe silvatica bez znaczenia taksonomicznego i zredukował Psilocybe pelliculosa do synonimu z Psilocybe silvatica. Z badań wszystkich znanych gatunków w tej sekcji wynika obecnie, że nieznaczne różnice lekceważone wcześniej mogą mieć znaczenie taksonomiczne a więc Psilocybe pelliculosa zostaje tu ponownie przyjęty.

Psilocybe pelliculosa (Smith)

7. Psilocybe pelliculosa (Smith) comb. nov. (Ryc. 28, 30, 42).
   Psathyra pelliculosa A. H. Smith, Mycologia 29: 58. 1937.

Kapelusz 8-15 (-30) mm szerokości, przynajmniej w połowie tak wysoki jak szeroki, tępo stożkowy z prostą krawędzią gdy młody, pozostaje taki lub staje się jeszcze szerzej stożkowato-dzwonkowaty, nigdy w pełni rozwinięty, powierzchnia naga, gładka, lepka od oddzielalnej żelatynowej błonki, higrofaniczny, "umbra Saccardo" do "izabelowego" (ciemny brudno żółto-brązowy lub przejawiający więcej oliwkowego), zwykle blaknie do "różowawo płowego" (matowy blado alutowy [alutaceous] - (skórzasty)), często z zielonkawo szarymi odcieniami z wiekiem, krawędź przeźroczyście prążkowana gdy wilgotny.

Blaszki blado "cynamonowo brązowe" dopóki nie pociemnieją od zarodników, przyrośnięte lecz ostatecznie oddzielają się od wierzchołka trzonu, raczej wąskie do umiarkowanie szerokich, początkowo wyraźnie podchodzące, mniej z wiekiem, zbliżone, krawędzie blade.

Trzon 60-80 mm długości, 1,5-2 mm grubości przy wierzchołku, równy u góry i powiększony u podstawy (podstawa powiększona od przylegających szczątków), blady do szarawego, z przypłaszczonymi jedwabistymi włóknami i brązowawy u dołu, staje się ciemnobrunatny z wiekiem, przyprószony u góry; zasnówka nieobecna do szczątkowej.

Kontekst cienki i giętki w kapeluszu, raczej twardy w trzonie, zmienia się nieznacznie na niebieskawy lub zielonawy w miejscu uszkodzenia w kapeluszu i trzonie; zapachu brak lub nieco stęchły.

Zarodniki 9,3-11 x 5-5,5 µ do 10,5-13(-14) x 5,5-7 µ (według populacji, wszystkie 4-zarodnikowe), ciemno żółto brązowe w KOH, ukazujące wyraźną apikalną porę rostkową (często wypukłą), gładkie, cylindryczno-zwężone, elipsoidalne do jajowatawych; podstawki 4-zarodnikowe, 22-30 x 7-8 µ, szkliste; pleurocystyd brak lub tylko przy krawędzi blaszki i podobne do cheilocystyd; cheilocystydy 22-36 x 5,5-7,5 µ, szkliste, tworzące sterylną opaskę na krawędzi blaszki, często mające ogonek, wrzecionowato-lancetowate z wydłużoną szyjką zwężającą się do ostrego do półostrego wierzchołka, szyjka rzadko cylindryczna z tępym wierzchołkiem, szkliste w KOH; podobłocznia wąska i nieregularna, brązowawa w KOH; trama blaszek regularna, blado brązowawa w KOH; naskórek kapelusza to gruba błona z bardziej lub mniej horyzontalnych, bardzo luźno ułożonych, silnie zżelowanych falistych strzępek o średnicy 0,8-5,5 µ, szklistych, ścianki nigdy nie są inkrustowane; hypodermium z kompaktowych strzępek równoległawych, śniadych przez posiadanie kolorowych ścianek lecz ścianki nie inkrustowane; wszystkie strzępki z połączeniami zlepnymi.

Rozproszony do stadnego lub wiązkowy na szczątkach i humusie w lasach iglastych i w ich pobliżu od września do grudnia. Kalifornia, Oregon, Waszyngton, Idaho.

Ilustracja: A. H. Smith z udziałem Univ. Mich. Herb. 5: tabl. 10, ryc. 1 (Hypholoma silvaticum). 1941.

Przebadany material: Idaho: Granit Creek, Nordman, A. H. Smith 54268, 10-8-56 (MICH). Waszyngton: Jezioro Cushman, Olympic Mts., C. H. Kauffman, 10-11-15 (Psathyra fagicola) (MICH); Jezioro Quiniault, C. H. Kauffman, 10-13/27-25 (wszystkie trzy MICH); Jezioro Crescent, A. H. Smith 3074, 10-10-35 (MICH); wiele innych kolekcji z pobliskich miejsc w Waszyngtonie: A. H. Smith 3196, 17875, 39887, 40212, 40465/6, 40526, 40966, 41181, 49088, 49381; Zenith, J. B. Flett, 11-3-41 (wszystkie MICH). Oregon: W pobliżu Jeziora Tahkenitch, A. H. Smith 3431, 11-11-35, TYP (MICH); inne kolekcje z Oregonu, A. H. Smith 3461, 7893, 9298, 25057, 49488 (wszystkie MICH). Kalifornia: Crescent City, A. H. Smith 8260, 10-30-37 (MICH).

Szczep Cyanescens

Psilocybe aztecorum Heim

8. Psilocybe aztecorum Heim, Rev. de Mycol. 22: 78. 1957 (Ryc. 9, 31).
   Psilocybe mexicana var. longispora Heim, C. R. Acad. Sc. 244: 1393. 1956, nom. subnud.

Kapelusz 15-25 mm szerokości, tępy do półgarbkowego, rozszerzający się do szeroko stożkowego lub dzwonkowego, na początku nagi z wyjątkiem śladów zasnówki wzdłuż krawędzi, nieco lepki, higrofaniczny, mleczno biały z żółtawym dyskiem, prążkowany na około jednej trzeciej promienia gdy wilgotny, spłowiały blado płowy, dysk ma tendencję do pękania u niektórych osobników.

Blaszki ciemno purpurowo brązowe gdy dojrzałe, przyrośnięte, szerokie, dość zbliżone, z bladymi do białawych krawędziami.

Ryc. 16-24. 16: cheilocystydy Psilocybe baeocystis. 17 i 20: pleurocystydy i zarodniki Psilocybe candidipes. 18, 19, 21 : zarodniki, pleurocystydy i cheilocystydy typu Psilocybe caerulescens. 22-24: pleurocystydy, zarodniki i cheilocystydy Psilocybe mazatecorum (meksykańskie okazy określone tak przez Heima) = Psilocybe caerulescens.

Trzon 30-60 mm długości, 2-4 mm grubości przy wierzchołku, równy lub prawie równy, włóknisty, podstawa czasem powiększona, często falisty, białawy, plami na niebiesko, staje się szarawy na odbarwionych częściach, zwłaszcza nad dolną częścią z wiekiem; zasnówka dobrze wykształcona, tworząca czasem nietrwały pierścień.

Kontekst biały, zmienia się łatwo na niebieski, zwłaszcza w trzonie; zapach mączny; smak cierpki.

Zarodniki 10,5-14(-16,2) x 5,3-7,7 (-8,8) µ, podłużno-elipsoidalne, cylindryczne zwężone, reaktywowane w KOH ciemno blado ochrowo brązowe z oliwkowym odcieniem i czerwono brązową linią ukazującą się wzdłuż endosporium, grubościenne, pora rostkowa szeroka i wyraźna, ścianka gładka; podstawki szkliste do miodowo-szklistych, część środkowa zazwyczaj zwężona, 24-31 x (5-)7,7-10(-10,5) µ, (1-, 2-, 3-) 4-zarodnikowe, sterygmaty 6-6,5(-7,8) µ długości; pleurocystydy podobne do cheilocystyd, rzadkie do rozproszonych, rzadziej występuje kilka cystydioli, ich kształt przypomina jednozarodnikową podstawkę; cheilocystydy obfite, sprawiają, że krawędź blaszki jest heteromorficzna, 24-45 x 5-8 µ, wrzecionowato-ampułkowate z nitkowatą szyjką, która rzadko zwęża się ostro do półostrego wierzchołka długości 6-11 µ i około 2,5 µ średnicy; pileocystyd brak; kaulocystydy obfite w pobliżu wierzchołka trzonu, o zmiennym kształcie, 17-43 x 4-9 µ, brzuchate u podstawy oraz z, lub bez krótkiej szyjki; skórka to cienka błona składająca się z wąskich (1-2,2 µ) galaretowatych strzępek szklistych w KOH; podskórek słabo zróżnicowany lecz strzępki do 14 µ szerokości, mające kolorowe (nie inkrustowane) ścianki i nie galaretowate; połączenia zlepne obecne.

W małych grupach na ziemi w otwartych lasach sosnowych (Pinus hartwegii), powiązany z trawami i Alchemilla procumbens. Owocnikuje we wrześniu i jest znany tylko z okolic Paso de Cortés, Meksyk oraz Puebla, na wysokości między 3300 i 3700 m, Meksyk. G. Guzmán VA 1099, wrzesień 1957, TOPOTYP (MICH).

Ilustracje: Singer, Chicago Nat. Hist. Mus. Bull. Dec. 1957 (foto); Life, 13 maj 1957, str. [106], górny rys.

W gatunku tym połączone są cechy małego rozmiaru karpoforu, dużego rozmiaru zarodników, i dość obficie wykształconej zasnówki. Barwi się tylko nieznacznie - nigdy obficie - lecz fakt, że zmienia kolor na niebieski po uszkodzeniu został bardzo wyraźnie ustalony przez G. Guzmána na materiale, na którym oparty jest nasz opis, a lokalni mieszkańcy również uważają niebieszczenie za jedną z cech charakterystycznych tego grzyba.

Psilocybe cyanescens Wakefield

9. Psilocybe cyanescens Wakefield, Brit. Mycol. Soc. Trans. 29: 141. 1946.

Trzon 20-40(-75) mm szerokości, wypukły, staje się rozszerzony, lepki, higrofaniczny, gdy wilgotny w kolorze kasztanowym, blaknie do żółtawego lub ochrowego, krawędź prążkowana gdy wilgotny, barwi się na niebiesko po dotknięciu.

Blaszki w kolorze cynamonowym stają się ciemno brunatne gdy dojrzeją zarodniki, przyrośnięte do przyrośnięto zbiegających, półodległe, do 5 mm szerokości, krawędzie bledsze.

Trzon 60-80 x 2,5-5 mm (rzadziej 100 x 7 mm), dość sztywny, podstawa nieco powiększona i często zakrzywiona przy podstawie, białawy, jedwabisto włókienkowaty, zmieniający kolor na niebieski po stłuczeniu lub przy suszeniu; zasnówka pajęczynowata, śnieżnobiała i cienka, najlepiej widoczna na młodych owocnikach.

Odcisk zarodników brunatny.

Zarodniki 9-12 x 5,5-8,3 x 5-7,7(-8) µ, przeważnie nieco szersze w widoku z przodu niż z boku, gładkie, prawie eliptyczne z boku, bardziej jajowate w widoku z przodu, z wyraźną szeroką wierzchołkową porą rostkową, ścianka gruba i złożona, brudno żółto-brązowe w KOH i z czerwonawą kasztanową linią wzdłuż endosporium; podstawki 4-zarodnikowe, 16-26 x 7,2-9,3 µ, cheilocystydy 12-26 x 5-8 µ, wrzecionowato-brzuchate, z szyjką o grubości 2-4 µ i wystające na około jedną trzecią całkowitej długości cheilocystydium, wierzchołek tępy; pleurocystyd kilka, w formie cystydioli, 21-28 x 5,5-8,8 µ, przypominają bazydiole lecz są kończykowate i brak im zarówno granulacji protoplazmatycznej jak i refrakcyjnego wewnętrznego ciałka przy oglądaniu w KOH (stąd nie są to ani bazydiole ani chryzocystydy); trama blaszek regularna, szklista do miodowej, strzępkom brak pigmentowych inkrustacji i mają cienkie do umiarkowanie grubych ścianki; epicutis to błona o luźno ułożonych włóknach osadzonych w galaretowatej masie; poniżej jest hypoderma z miodowych lecz nie wyraźnie inkrustowanych strzępek; pileocystyd brak; połączenia zlepne obecne.

Na ziemi pośród liści i martwych gałązek w lasach, być może sporadycznie na zbutwiałym drewnie, znany jedynie z Kew Gardens, Surrey, Anglia, TYP (K).

Opis cech polowych został przetłumaczony z oryginalnego opisu. Dane o cechach mikroskopowych zostały przez nas uzyskane z badania nad tym typem.

Nie jest niemożliwe, by gatunek ten został wprowadzony do Europy z egzotycznym materiałem roślinnym.

Psilocybe collybioides Singer and Smith

10. Psilocybe collybioides Singer and Smith, Mycologia 50: 141. 1958. (Ryc. 10-11.)

Kapelusz 13-40 mm szerokości, na początku dzwonkowaty i często wkrótce zmienia się w wypukły, przy dojrzałości wypukły lub zachowuje bardziej lub mniej podwyższony garbek, ostatecznie staje się spłaszczony i nieregularny, powierzchnia naga, lepka gdy jest wilgotny, nieco higrofaniczna, gdy wilgotny jest zwykle drobno półprzezroczyście prążkowany i bardziej brudno-blady na całej powierzchni, wyblakły jasno ochrowo brązowy (13K 9) z brudno bladym środkiem, odbarwia się (po dotknięciu i po wyschnięciu) od środka na zewnątrz i wreszcie osiąga butelkową zieleń lub niebieski bayou, często z krótką bruzdkowatą krawędzią.

Blaszki blade do śnieżno białych, u niektórych nieznacznie brązowawe przy dojrzałości, zbliżone lub półzbliżone, bardziej lub mniej przyrośnięte, umiarkowanie szerokie do szerokich (np., 2,5 mm).

Trzon 30-70 x 1,5-4,5 mm, równy do lekko pogrubionego u dołu, często skręcono-skrzywiony, zakrzywiony, ściśnięty, sękaty lub różnorodnie nieregularny, wypchany staje się wydrążony, początkowo biały, często staje się cynamonowo-brązowy od podstawy w górę, czasami pozostaje biały lub z wiekiem blaknie ponownie do białego, gdy młody jedwabiście włókienkowaty, a czasami pół-łuseczkowaty od zasnówki, później z drobnymi przypłaszczonymi włókienkami, wierzchołek włókienkowato-oprószony; zasnówka pajęczynowato-włókienkowata, biała, mączna; grzybnia podstawna czasem szczeciniasta, biała, i tworzy białe ryzomorfy.

Kontekst biały do bladego lub w częściach cynamonowy, zawsze odbarwiony pod skórką i w korze trzonu, po uszkodzeniu zmienia się na zielony do niebieskiego (zieleń butelkowa lub bayou), mięsisty w kapeluszu, nieco twardy w trzonie; zapach lekko mączny staje się spermatyczny.

Zarodników ogólnie brak, lub niewiele, typowe dla Strophariaceae, około 10 x 6,5 µ (hymenofor prawie sterylny lub sterylny); podstawki nie widziane; pleurocystydy w formie cystydioli tworzą obłocznię, szkliste, jakieś 24-32 x 7,3-9,5 µ, smukłe u góry i często z zaokrąglonym kończykiem, inne bardziej pseudoparafizoidalne, pęcherzykowate do szeroko maczugowatych, 14,5-23 x 9,3-13 µ; chryzocystyd brak; cheilocystydy obfite, sprawiające, że krawędź blaszki jest heteromorficzna, 17-23,5 x 8-9 µ, wrzecionowato-brzuchate z wydłużoną szyjką (1,5-2 µ) i stępionym do główkowatego (a wówczas o średnicy do 3,5 µ) czubkiem; podobłocznia składa się z nieregularnych bardzo małych elementów; trama hymenoforowa regularna, jej strzępki mają ścianki o grubości 0,5 µ, bez pigmentu membranowego; naskórek to błonka składająca się z luźno ułożonych żelatynowanych strzępek, szklistych w KOH; podskórek z prawie niezabarwionych strzępek, lub obecna jest w niewielkim stopniu inkrustacja ścianek (miodowa), szczególnie u młodych, niewykrzywionych karpoforów; połączenia zlepne obecne.

Na suchych stokach na luźnym żwirze w pobliżu Alnus jorullensis var. spachii i na różnych rodzajach szczątków organicznych (humus, źdźbła trawy, częściowo rozłożone liście olchy itp.) w półcieniu, stadny, owocnikuje w letniej porze deszczowej (luty), Argentyna, prow. Tucumán, Sierras przedandyjskie, Tafí del Valle, wysokość 2000 m, Singer T 1882, TYP (MICH).

Powyższa kolekcja została oznaczona jako typ, aby pozostawić otwartą kwestię tożsamości gatunków z Afryki Północnej, których opis poniżej, mimo że ten ostatni i sam typ wydają się być takie same. Jeśli gatunek północnoafrykański nie jest taki sam jak nasz, będzie musiał zostać przemianowany, ponieważ epitet cyanescens jest zajęty w Psilocybe. Opisany powyżej gatunek argentyński ma wygląd Collybia, stąd zaproponowany konkretny epitet.

Ryc. 25-31. 25-26: cheilocystydy i zarodniki Psilocybe mexicana. 27 i 29; cheilocystydy i zarodniki Psilocybe silvatica. 28 i 30: cheilocystydy i zarodniki Psilocybe pelliculosa. 31 : cheilocystydy Psilocybe aztecorum.

Maire'a opis sterylnego do półsterylnego materiału z Algierii

Poniższy opis Hypholoma cyanescens R. Maire, Bull. Soc. Mycol. Fr. 44: 51. 1928, odnosi się do gatunku z Afryki Północnej, który naszym zdaniem jest prawdopodobnie identyczny z Psilocybe collybioides. Ten opis został zaadaptowany z pierwotnej diagnozy. Nie widzieliśmy żadnych okazów.

Kapelusz 15-30 mm szerokości, wypukły, a następnie rozszerzający się, nie garbkowaty, lepki i z oddzielalną kleistą błonką, higrofaniczny, brudno ochrowy, blaknący, krawędź słabo prążkowana lub nie prążkowana.

Blaszki białawe stają się brudno i blado ochrowe, ostatecznie jasne ciemno rude, zbliżone, cienkie, wąskie (1,5-2,5 mm), łukowate, nieco zaokrąglone i wąsko przymocowane (zaokrąglono-wykrojone), nie żyłkowane, półblaszki rozrzedzone, krawędzie białawo oszronione.

Trzon 25-40 x 2-5 mm, nierówny lub nieznacznie powiększony u dołu, wypchany białym jedwabistym rdzeniem, ewentualnie rurkowy, białawy, wierzchołek oprószony, wewnętrznie włóknisty w dół; zasnówka pajęczynowata, biała, nietrwała.

Kontekst nieco żółtobrązowy, żółtobrązowy przy podstawie trzonu, blaknący, biały w wyściółce trzonu, niebieszczy na wszystkich częściach tramy po uszkodzeniu; zapach raphanaceous(?); smak łagodny.

Depozyt zarodników purpurowo brązowy.

Zarodniki 10-12 x 5,5-6,5 µ, z 4-zarodnikowych podstawek, sporadycznie do ok. 20 x 7,5 µ z 2-zarodnikowych podstawek, elipsoidalne, jasno brunatno brązowe, raczej grubościenne, gładkie, z zaokrąglonym do nieco smukłego wierzchołka wyposażonego w porę rostkową; podstawki maczugowate, 4-zarodnikowe, kilka 2-zarodnikowych, 28-32 x 7-9 µ; pleurocystyd brak lub rzadkie i podobne do cheilocystyd; cheilocystydy 30-40 x 6-8 µ, wrzecionowate z półwalcowatą, ampułkowatą szyjką i wierzchołkiem inkrustowanym szczawianem wapnia; podobłocznia cienka, rozgałęziona; trama blaszek regularna, jej elementy mają średnicę 5-8 µ i są raczej długie, przeplatane.

Cechy chemiczne: roztwór gwajaku negatywny; NH₄OH negatywny.

Stadne pod Cedrus atlantica, owocnikuje od października do grudnia. Algieria, Blida i La Chréa.

Opis płodnego materiału określanego Hypholoma cyanescens przez Malençona

Poniższy opis jest przetłumaczony i zaadaptowany z Malençon (8):

Kapelusz 15-35 mm szerokości, prawie kulisty do wypukłego staje się dzwonkowy do stożkowato-dzwonkowego, krawędź ostatecznie się rozszerza, lepki od oddzielalnej żelatynującej błonki, nagi, higrofaniczny, ochrowy potem bursztynowo-żółty z ciemnobrunatnym odcieniem, wreszcie ciemno oliwkowy, ciemnobrunatny, blaknący od dysku na zewnątrz do żółtawo-białego lub blado słomkowego ("jakby był gwaszowy"), z wiekiem czasami dysk koloru skóry, półprzezroczyście prążkowany do połowy dysku, gdy jest wilgotny, nieprzezroczysty po wyblaknięciu.

Blaszki blado gliniaste stają się bardziej liliowo-beżowe, ostatecznie ciemnofioletowo brązowe, cienkie, nie zbliżone, wąskie, podchodzące, wolne do nieco wykrojonych, z białymi strzępiastymi krawędziami.

Trzon 50-70 x 2-3 mm, równy do lekko pogrubionej podstawy, lity staje się rurkowaty z lekkim jedwabistym wypchaniem, oprószony na wierzchołku, niżej w dół z grubą powłoką srebrzystych do żółtawych włókienek; zasnówka srebrzysto biała, nietrwała; grzybnia podstawna bawełniście biała, zlepiona, obecne długie białe ryzomorfy.

Kontekst wodnisty, z bursztynowym odcieniem, dolna część trzonu bursztynowa, gruby w dysku kapelusza, cienki przy krawędzi, raczej twardy w trzonie, zmienia kolor na zielony do niebieskiego w miejscu uszkodzenia; zapachu i smaku brak.

Depozyt zarodników czarnawo fioletowy gdy świeży, czarniawy w zielniku.

Zarodniki (11-)11,25-13(-13,5) x 5,5-7 µ, najczęściej 11,2-11,8 x 5,5-6,25 µ, w kształcie migdałów, gładkie, grubościenne, fioletowe w oprawach wodnych, żółte w NH₄OH, wierzchołkowa pora zarodkowa zatarta przez szkliste zgrubienie; podstawki 30-35 x 8 µ, 4-zarodnikowe, cylindryczne lub zwężone, sterygmaty 5 µ długości; cystydiole (?) gruszkowate, 15-17 x 7,5-8,5 µ; pleurocystyd (innych niż cystydiole) brak lub podobne do cheilocystyd i bliskie krawędzi blaszki; cheilocystydy 30-40 x 6-8 µ, obfite (heteromorficzna krawędź), ampułkowate a szyjka często inkrustowana sferycznym kołnierzem, ścianki szkliste; podobłocznia komórkowa (?); hymenopodium z cieńszych, bardziej równoległych strzępek niż właściwa trama hymenoforowa, która składa się z szerokich komórek strzępkowych zwężonych w przegrodach; wierzchołek trzonu z licznymi dermatocystydami podobnymi do cheilocystyd; błonka kapelusza ze splecionych zżelatynizowanych strzępek, przy czym te na skrajnej powierzchni często uchylają się, jak u niektórych Mycenae; podskórek nitkowaty.

Często na małych kawałkach martwego drewna, ale także na ziemi, owocnikujący od października do listopada w Cedretum (atlanticae) i Quercetum (ilicis) powyżej Azrou, Maroko.

Aby przedstawić fakty na tyle wolnymi od możliwych błędnych interpretacji, jak to tylko możliwe, przedstawiliśmy dostępne dane dotyczące zbiorów wykonanych przez każdego autora. Doświadczenie z wieloma sterylnymi formami w rodzaju Naematoloma w Ameryce Północnej wykazało, że kolory u nich są niezmiennie bardziej żółte w kapeluszu, blaszkach i trzonie niż u normalnie płodnych karpoforów, ale nie ma skorelowanej zmienności w wielkości i kształcie zarodników. W związku z tym, o ile cechy te można uzyskać z form częściowo sterylnych, można je wykorzystać do klasyfikacji zbiorów. Uważamy jednak, że interpretując różnice kolorystyczne, zwłaszcza jeśli chodzi o żółte pigmenty, najlepiej nie próbować precyzyjnego rozróżniania między kolekcjami, w takich sytuacjach, jak ta. Nie możemy też brać pod uwagę, że pół-bezpłodność sama w sobie, musi koniecznie być uzasadnioną cechą gatunkową.

Uważamy, że cały materiał, na którym opierają się przedstawione tutaj opisy, należy do jednego gatunku. Cechy zarodników są zasadniczo takie same, jak cechy cheilocystyd i brak pleurocystyd. Mogą występować pewne różnice w zapachu i smaku, ale w żadnym przypadku cechy te nie są wystarczająco wyraźne, aby były przekonujące, biorąc pod uwagę niewielkie ilości testowanego materiału.

Ponieważ specyficzny epitet cyanescens nie może być przeniesiony na Psilocybe z powodu istnienia Psilocybe cyanescens Wakefield, opisujemy materiał południowoamerykański jako nowy gatunek i wyznaczamy typ z tego regionu. W ten sposób nie przesądzamy sytuacji, jeśli chodzi o przyszłe badania populacji afrykańskich. Jeżeli niektóre z drobnych różnic odnotowanych w przedstawionych tutaj opisach okażą się istotne, można dokonać korekt w klasyfikacji. Istnieje możliwość, że kolekcje Malençona są konspecyficzne z kolekcjami Psilocybe cyanescens Panny Wakefield.

Psilocybe strictipes Singer & Smith

11. Psilocybe strictipes Singer & Smith, Mycologia 50: 141. 1958. (Ryc. 12, 15, 50.)

Kapelusz o szerokości 20-40 mm, gdy młody dzwonkowaty do wypukłego, z wiekiem szeroko wypukły do płaskiego lub z podwyższonym pofalowanym brzegiem, nagi, lepki od oddzielalnej błonki, krawędź prążkowana gdy wilgotny, higrofaniczny, matowo żółtawo brązowy do oliwkowobrązowego ("kolor izabelowy"), blaknie do cynamonowo płowego na dysku i bladego na marginesie, staje się zbrudzony z wiekiem po całości, w miejscu posiniaczenia plami na zielonkawo lub niebieskawo zielono.

Blade blaszki stają się ciemnoczekoladowe od zarodników, dosadnie przyrośnięte do wklęsło przyrośniętych, horyzontalne, wąskie (4 mm w kapeluszu 40 mm), zbliżone lecz nie stłoczone, z trzema poziomami blaszeczek.

Trzon 100-130 x 2-3 mm, prosty, równy lub lekko rozszerzony na wierzchołku, wypchany bladobrązowawym miękiszem, plamiący się na brązowawo w miejscach usunięcia zewnętrznych włókienek, powierzchnia blada od przypłaszczonych włókienek, często strefowana przy wierzchołku od pękniętej zasnówki, z włókienkami nad dolną połową i pasemkami włosków u podstawy, plamiącymi na niebieskawo zielono.

Kontekst w tym samym kolorze co powierzchnia kapelusza, brudno brązowawy i chrząstkowy w korze trzonu; zapachu brak; smak łagodny.

Depozyt zarodników purpurowawy.

Zarodniki 9-12(-l2,7) x 5,5-6,5 µ, gładkie, z wyraźnymi wierzchołkowymi porami rostkowymi, podłużne w widoku z przodu, lekko nierówne w widoku z boku, brudno płowe w KOH; podstawki 25-31 x 7-9 µ, 4-zarodnikowe, maczugowate lub walcowatawe ze środkowym zwężeniem, wystające podczas sporulacji; obłocznia matowo rdzawo brązowa do bladożółtawej w odcinkach reaktywowanych w KOH; pleurocystyd brak lub tylko w pobliżu krawędzi blaszki i podobne są do cheilocystyd; cheilocystydy 26-45 x 6-12 µ, obfite, sprawiające, że krawędź blaszki jest heteromorficzna, szkliste, wybrzuszone u dołu, szydłowate, wysmuklające się stopniowo w półostry do tępego wierzchołka; trama blaszek składa się z powiększonych komórek blado brudno brązowawych do szklistych (bledsze niż obłocznia w KOH); epicutis to gruba galaretowata błonka ze szklistych wąskich (1,5-3,5 µ) strzępek; hypodermium z szerokich (3-10-18 µ), nieco splecionych strzępek, pigmentowanych, ale prawie tak bladych jak miąższ pod spodem, nie inkrustowane; łatwo zamanifestowane połączenia zlepne.

Półwiązkowy na drewnie iglastym i szczątkach w lasach iglastych i mieszanych, owocnikuje w październiku, Oregon, USA.

Przebadany materiał: Oregon: w pobliżu Welches, Gruber & Smith 20248, TYP (MICH). Inne okazy z tego samego regionu ogólnego: Smith 24622, 24402 (MICH). (Nr 202448, wskazany jako numer typu w pierwotnej diagnozie jest błędny.)

Ryc. 32-38. 32-33: zarodniki i cheilocystydy Psilocybe aggericola. 34-35: cheilocystydy i zarodniki Psilocybe muliercula. 36-38: zarodniki i cheilocystydy Psilocybe caerulipes.

Psilocybe baeocystis Singer and Smith

12. Psilocybe baeocystis Singer and Smith, Mycologia 50: 141. 1958. (Ryc. 13, 16.)
    

Kapelusz o szerokości 14-54 mm, wygląda garbkowo po wysuszeniu, ale stożkowy na świeżo i z podwiniętą krawędzią, ostatecznie rozszerzający się do wypukłego lub płaskiego, lepki od cienkiej galaretowatej błonki, od oliwkowobrązowego do płowobrązowego, po wysuszeniu z tendencją do miedziano brązowego w środku, z lekko prążkowaną krawędzią gdy jest wilgotny, ostatecznie z zielonkawą obwódką wokół krawędzi i pojawiającym się zielonkawym w miejscu dotknięcia.

Blaszki ciemno cynamonowe lub szare, również z lekko fioletowawymi odcieniami u niektórych, ostatecznie prawie "szare heliotropowe", przyrośnięte do zatokowato wyciętych zbiegających, półzbliżone, krawędzie białawe.

Trzon 50-70 x 2-3 mm, równy do półrównego, wypchany luźnymi włókienkami, z drobnymi białymi włókienkami na powierzchni, biały z wyjątkiem wierzchołka, który jest żółtawy; zasnówka obecna, ale niepozorna.

Kontekst w tym samym kolorze lub jaśniejszy co powierzchnia kapelusza, brązowy w trzonie; zapachu i smaku brak.

Depozyt zarodników "szary heliotropowy".

Zarodniki (8-) 10-13,3 x 6,3-7 µ (przeważnie 11-12 x 6,3-7 µ), cylindryczne i lekko zwężające się lub prawie takie, z szeroką, wyraźną porą rostkową, od ciemno oliwkowego do ciemnego brązowawo-oliwkowo-żółtego w KOH, gładkie, ścianka bardzo gruba i złożona, z nadwnękowym wgłębieniem (suprahilar depression) lub aplanacją; podstawki 20-30 x 7-9 µ, 4-zarodnikowe, szkliste do słomkowatych; pleurocystyd brak; cheilocystydy 20-30(-36) x 4,2-5,7 µ, ampułkowate z długą cienką szyjką (o średnicy 1,2-1,5 µ) i półtępym wierzchołkiem, lub częściej brzuchate u dołu lub w środku, ale wówczas szypułkowe i zwężające się do ostrego wierzchołka, szkliste, co powoduje, że krawędź blaszki jest heteromorficzna; podobłocznia to raczej dość szeroka i nieregularna warstwa małych, różnokształtnych elementów, lekko pigmentowanych; hymenopodium to cienka włókienkowa warstwa, regularna, nie tak dobrze oddzielona, jak u niektórych innych gatunków; trama blaszek szklista, regularna, z lekko i niewyraźnie zróżnicowaną mediostratą, otoczoną równoległymi strzępkami po obu stronach, stopniowo bardziej pigmentowanymi w trzeciej części tramy najbliższej tramie kapelusza; naskórek to bardzo gruba szklista galaretowata warstwa wąskich, luźno ułożonych strzępek; podskórek słabo do silnie pigmentowany, składający się ze zwartych równoległych poziomych strzępek szerszych niż naskórka; połączenia zlepne regularnie obecne.

Na butwiejącym "mchu torfowcu" (w rzeczywistości najwyraźniej mieszaninie zamiast czystym Sphagnum) używanej przez szklarnie, Eugene, Oregon, U.S.A., F. P. Sipe, 11-1-1945, TYP (MICH).

Jest nieco podobny do Psilocybe strictipes i może być z nim pomylony, ale różni się rozmiarem i kształtem cheilocystyd, które przypominają te od Psilocybe caerulipes.

Szczep Caerulescens

13. Psilocybe caerulescens Murr., Mycologia 15: 20. 1923 (Ryc. 18, 19, 21-24, 46, 48.)
    Psilocybe macatecorum Heim, C. R. Acad. Sc. 242: 1392. 1956, nom. subnud.
    Psilocybe caerulescens var. mazatecorum Heim, Rev. de Mycol. 22: 78. 1957.

Kapelusz o szerokości 20-88 mm, początkowo tępo dzwonkowaty, wypukły z zakrzywionym brzegiem, czasami lekko pępkowy lub z małym garbkiem, z wiekiem rzadko staje się nieregularny i prawie płaski lub płytko wklęsły, początkowo prawie czarny lub bardzo głęboko oliwkowo-umbrowy, blednie a odcień oliwkowy często zanika, z wiekiem często raczej blady (prawie aztekowy), garbek albo ciemniejszy niż obszar krawędziowy albo czasami bledszy, higrofaniczny, blaknący stopniowo do ochrowego od dysku na zewnątrz, czasami przybierający kolory kasztanowe lub żółtobrązowe w wilgotnych obszarach, gdy wciąż blaknie (patrz ilustracje według Wassona), i te czasami utrzymujące się na wyblakłych okazach, brązowawe odcienie często przenikają na dysk, nagi, gładki, lekko lepki do śliskiego, krótkie prążki w wyniku prześwitywania w mniejszych kapeluszach lub prążkowane w połowie odległości do dysku w dużych gdy wilgotny, nieprzejrzysty gdy wyblakły; zasnówka zwykle nietrwała na kapeluszu, ale czasami bardziej trwała biała frędzlowata.

Blaszki przeważnie jasne, bezbarwne szare lub gliniaste, tylko z wiekiem nabierają sepii, zatokowato wycięto-przyrośnięte do zdecydowanie przyrośniętych, zbliżone do półzbliżonych, szerokie, krawędź lekko biała z frędzlami.

Trzon 40-122 x 2-10 mm, zazwyczaj równy, pusty, szklisto-biały do brudnego, chociaż na początku zawsze ze stałym białym aksamitnym miękkim pokryciem, które wkrótce rozpada się na marmurkową lub kłaczkowatą powłokę na brudnym kolorze tła, blady wierzchołek włókienkowaty, połyskujący; grzybnia podstawna biała, sporadycznie wykształcająca kilka białych ryzomorfów, które czasami stają się niebieskie po uszkodzeniu; zasnówka cienka i początkowo wygląda pajęczynowato, czysto biała, często tworzy pierścień na bardzo krótki czas u młodych lub prawie dojrzałych osobników, niezbyt wyraźnie niebieszczeje.

Kontekst kapelusza białawy do zbrudzonego lub nawet płowy do żółtobrązowego, czasem ciemnobrązowy w górnej części kapelusza, mięsisty, nieco włóknisto twardy w trzonie, niebieski po uszkodzeniu; zapach silnie mączny; smak cierpki.

Depozyt zarodników ciemno fioletowobrunatny, sepiowy.

Zarodniki (6-)6,3-7,7 (-8) x 5-6 x 3,5-5 µ, skompresowane, 0,5-1 µ węższe w widoku z boku niż z przodu, od półrombowych z zaokrąglonymi kątami do owalnych w widoku z przodu i od eliptycznych do nierównobocznych w widoku z boku, głęboko żółtawo-brązowe w KOH, gładkie, z szeroką porą rostkową, ścianka gruba i złożona gdy reaktywowana w KOH, ukazując rdzawą linię wzdłuż endosporium, bez nadwnękowego zagłębienia, ale czasami z małą aplanacją; podstawki (12-) 14-21 x 4,9-7 µ, 4-zarodnikowe, rzadko 2-zarodnikowe; pleurocystyd brak z wyjątkiem jakichś trwale sterylnych bazydioli lub kilku komórek przypominających cheilocystydy; cheilocystydy 15-20(-26) x (3-)4-5,5(-6) µ, szkliste, wrzecionowate do wrzecionowato ampułkowatych, wierzchołek ostry do nieznacznie powiększonego, szyjka czasem falista do nitkowatej i średnicy 1,5-2 µ; podobłocznia to wąska warstwa nieregularnych krótkich elementów, od miodowych do szklistych po ożywieniu w NH₄OH; hymenopodium szkliste, składa się z równoległych strzępek włókienkowych; trama hymenoforalna odpowiednio składa się z bocznej warstwy szerokich (7-11 µ średnicy) szklistych strzępek, towarzyszących mediostratum po obu stronach, a mediostratum składa się z mieszaniny szerokich i wąskich (2,5-3 µ) strzępek, ścianki wszystkich komórek mają grubość 0,3-0,4 µ; epicutis dobrze rozwinięty, składa się z cienkich, nitkowatych strzępek czasami z odwróconą komórką zakończeniową, lekko zżelatynizowaną; podskórek gęstszy niż miąższ poniżej i mocniej zabarwiony; strzępki kontekstu kapelusza krótkie i obszerne, ścianki komórkowe ok. 0,7 µ lub cieńsze, ciemnobrązowe od inkrustacji pigmentem membranowym; połączenia zlepne obecne.

Cechy chemiczne: roztwór gwajakowy barwi się na niebiesko na białych fragmentach kontekstu.

Stadny do wiązkowatego, rzadko samotny na glebie lub na ściółce z trzciny cukrowej, głównie w miejscach zacienionych lub na żyznej ziemi, która została niedawno poruszona lub przerobiona, owocnikuje latem, w porze deszczowej. Południowe USA (Alabama) oraz Meksyk (Oaxaca).

Przebadany materiał: U.S.A.: Ala., Montgomery, TYP (NY). Meksyk: Oaxaca, Huautla de Jiménez, R. Heim (jako Psilocybe caerulescens var. mazatecorum Heim), (NY); Singer M 1513 (MICH).

Ilustracje: V. P. & R. G. Wasson, Mushrooms Russia and History 2: tabl. 40, ryc. 3 (słabe); Life, 13 Maj 1957, str. [107], ryc. u góry z prawej.

Heim pierwszy opisał tego grzyba jako nowy gatunek, a następnie, po otrzymaniu listu od Smitha sugerującego, że gatunek ten jest taki sam co Psilocybe caerulescens Murr., najwyraźniej zmienił zdanie i nazwał go Psilocybe caerulescens var. mazatecorum ale nie podał natychmiastowej istotnej relacji tego, jak var. mazatecorum faktycznie różnił się od gatunkowej odmiany. Może istnieć różnica w smaku, ponieważ został on wskazany jako łagodny w typowej kolekcji, ale do niedawnego zainteresowania grzybami halucynogennymi gatunek ten był prawie wyłącznie znany z typowej kolekcji stworzonej przez R.P. Burke'a z Montgomery w Alabamie, który napisał "brak charakterystycznego smaku". Możliwe, że Burke nie uważał nieco cierpkiego smaku za charakterystyczny, lub że po prostu próbując surowych okazów, nie żuł materiału wystarczająco długo, aby wydobyć prawdziwy smak.

Zasnówka będąca bardziej rozwiniętą u var. mazatecorum niż u var. caerulescens, jak podkreślił Heim w swoim łacińskim opisie, budzi wątpliwości, ponieważ z opisu kolekcji Burke'a wynika, że jego notatki odnosiły się do dojrzałych okazów, a fakt, że nie wspomniano o zasnówce, nie może być uznany za rozstrzygający. Zatem wydaje się, że nie ma sposobu, aby udowodnić te punkty, z wyjątkiem ciągłego zbierania i obserwacji, zarówno w południowych Stanach Zjednoczonych, jak i w Meksyku, w celu ostatecznego określenia zakresu zmienności.

Psilocybe aggericola Singer & Smith

14. Psilocybe aggericola Singer & Smith, Mycologia 50: 142. 1958. (Ryc. 32-33.)

Kapelusz o szerokości 20-40 mm w młodym wieku, dzwonkowaty, następnie stożkowo dzwonkowaty lub wypukły, dysk najpierw garbkowy, z niewielkim pępkiem w garbku, później z wyraźną centralną brodawką, brzeg początkowo podwinięty, ale wkrótce prosty, silnie higrofaniczny i półprzezroczysto-prążkowany na zewnętrznej połowie, gdy wilgotny, nieprążkowany gdy wyblakły, gładki i nagi, z wyjątkiem rzadko z resztkami zasnówki wzdłuż krawędzi, kolory jasno oliwkowo-brązowy lub brązowy z ciemniejszym dyskiem (dąb, brąz sudański młody, dysk czasem palona umbra, staje się khaki do koloru Izabelowego, z szylkretowym kolorem dysku) blaknie do bladego odcienia ciemnożółtego (9 J 6) gdy młody, do bladego zamszu (11 F 4) gdy stary, ma tendencję do czernienia po wyschnięciu.

Blaszki wąsko i raczej głęboko zatokowato wycięte do wyciętych, zbliżone lub półzbliżone, umiarkowanie szerokie lub dość szerokie i najszersze przy trzonie, zbrudzone (oliwkowe) brązowe (bambusowy do jeleniowego), trama plami na niebiesko w miejscu wyeksponowania, krawędzie białe i pełne.

Trzon 25-80 x 6-13 mm, później 2,5-6 mm, zwężający się ku górze lub ostatecznie prawie równy, jasno ochrowy (Leghorn) powyżej, później w kolorze nieco spalonej umbry, zbrudzono ochrowy (klonowy) na dole i wreszcie w kolorze kawy z mlekiem w dolnej połowie, czerniejący podczas wysychania, ze zbrudzono kremową do bladej kłaczkowato-włókienkowatą powłoką, która jest bardzo widoczna w młodym materiale, chociaż nietrwała w górnej połowie (utrzymuje się w dolnej połowie) dorosłych trzonów, niebieszcząca w przypadku uszkodzenia lub manipulowania, grzybnia podstawna biała; zasnówka tworzy nietrwały, bardzo wąski pas pierścieniowy na wierzchołku, ale pierścień zanika przy dojrzałości.

Kontekst na początku raczej jędrny, bardziej kruchy z wiekiem, w trzonie nie twardy, lekko ochrowy (Leghorn) nabiera koloru kawy z mlekiem, i zmienia na niebieski (niebieski kwakier, arktyczny, osiągając wreszcie niebieski Rigi w stanie suchym) w przypadku stłuczenia kapelusza lub trzonu; zapachu brak.

Depozyt zarodników głęboko purpurowo brunatny.

Zarodniki 6,2-8 x 4-5,2 x 3,6-4,5 µ, zazwyczaj 6,7-7,3 x 4-4,5 x 3,7-4,2 µ, nieznacznie lecz trochę skompresowane lub prawie cylindryczne i lekko zwężające się (zazwyczaj 0,3-0,4 µ szersze w widoku z przodu niż z boku), lekko nierównoboczne w widoku z boku, eliptyczno-jajowate do rzadziej rombowych w widoku z przodu, z szerokimi porami rostkowymi, ciemnożółto brązowe w KOH, gładkie; podstawki (12,5-) 14,5-20,5 x 4,2-5,5(-7) µ, 4-zarodnikowe do rzadziej 2-zarodnikowych, szkliste lub prawie szkliste, maczugowate do najszerszych poniżej wierzchołka, bazydiole pęcherzykowato-maczugowate; pleurocystydy 20-32 x 6-9 µ, pochodzące z podobłoczni, zawartość jednorodna (nie protoplazmatyczna), z cienką bezbarwną żywiczną inkrustacją, która czyni je nieprzezroczystymi, wahające się od maczugowatych do wrzecionowatych lub brzuchato-ampułkowatych lub zwężonych pośrodku, często z bocznymi wyrostkami lub wierzchołkowymi nosowatymi dodatkami, ale tych brakuje w niektórych preparatach; cheilocystydy 20-25(-29) x (3,5-)5-5,5(-8.2) µ, zwykle nieco brzuchate u dołu, górna część lancetowato zwężona w jednym lub dwóch segmentach do ostrego wierzchołka, całkowicie szkliste i przezroczyste, cienkościenne, nie inkrustowane, co powoduje, że krawędź blaszki jest heteromorficzna; podobłocznia po ożywieniu w NH₄OH, często mocno zielona od pigmentu błonowego, później miodowożółta, składa się z cienkiej warstwy lub nieregularnie ułożonych komórek strzępków o różnych kształtach; trama blaszek składa się z wydłużonych, równoległawych strzępek o zmiennej szerokości i ściankach 0,5-0,7 µ grubości, mediostratum nie różni się ostro od hymenopodium i warstwy bocznej (ang. lateral stratum); skórka kapelusza to cienka i nie ostro zróżnicowana warstwa szklistych strzępek, strzępki nie bardzo zżelatynizowane, po ożywieniu w NH₄OH, świeżo wysuszony materiał wydaje się zielonkawy, ale później traci wszystkie kolory; hypodermium składa się z elementów, które wykazują bardzo zmienny kształt, ale nie są izodiametryczne, brązowawo-miodowe po ożywieniu, ale ścianki strzępek nie inkrustowane; połączenia zlepne obecne.

Cechy chemiczna: formalina na miąższu natychmiast brązowawa, nie niebieskawa; FeSO₄ na miąższu, powoduje pojawienie się niebieskawo-szarego pierścienia wokół brązowej plamki.

Ryc. 39-45. 39: Psilocybe candidipes. 40-41: Psilocybe cubensis. 42: Psilocybe pelliculosa. 43: Psilocybe mexicana. 44-45: Psilocybe yungensis (44 = var. acutopapillata, 45 = var. yungensis).

Pojedynczo lub w małych grupach wiązkowych po dwa lub trzy na żyznej glebie wzdłuż spiętrzonej ziemi drogi, poza lasem w roślinności subtropikalnej, owocnikuje wiosną. Argentyna, prov. Tucumán, droga do Tafí dell Valle w pobliżu Monumento al Indio, wysokość 900-1000, R. Singer T 760, 11-13-1949 (MICH).

Nieprzejrzyste pleurocystydy odróżniają ten gatunek od wszystkich podobnych.

Psilocybe candidipes Singer & Smith

15. Psilocybe candidipes Singer & Smith, Mycologia 50: 141. 1958. (Ryc. 14, 17, 20, 39.)

Kapelusz o szerokości 50-55 mm, wypukły z płytko zagłębionym dyskiem, na początku zawsze tępy, gładki i nagi, nieco lepki, gdy wilgotny półprzezroczysto prążkowany na jednej trzeciej części brzeżnej, brudno płowożółty do blado płowożółtego, higrofaniczny, blaknący od dysku na zewnątrz, blado płowy do białawego po wyblaknięciu, łatwo barwi się na niebiesko po dotknięciu.

Blaszki w kolorze bladego brązu orzecha laskowego do szaro brązowego orzecha laskowego, zatokowato wycięto-przyrośnięte, raczej szerokie, dość zbliżone do półodległych.

Trzon o długości około 100 mm, grubości 7-12 mm, wydrążony, prawie równy, łatwo barwi się na niebiesko, mocno chropowato-szczeciniasty w pobliżu podstawy, a powłoka ta wznosi się do części środkowej, coraz bardziej biało kłaczkowata ku górze do strefy pierścieniowej pozostawionej po pękniętej zasnówce; zasnówka biała, miękka, pierścieniowata, resztki nietrwałe, ale kłaczki poniżej strefy pierścieniowej raczej trwałe, łatwo barwi się na niebiesko w miejscu uszkodzenia.

Kontekst białawy do zbrudzonego białego, mięsisty w kapeluszu, włóknisty twardy w trzonie; zapach słabo, ale wyraźnie mączny.

Zarodniki 6,7-7,7 x 3,5-3,8 µ, cylindryczne i lekko zwężające się lub prawie takie, podłużno-elipsoidalne do jajowatych, gładkie, ścianka złożona, ale stosunkowo cienka (0,7 µ), zarówno episporium, jak i endosporium zróżnicowane, z wyraźną wierzchołkową porą rostkową; podstawki 4-zarodnikowe, 13,5-21 x 3,5-6.3 µ (przeważnie 4-5 µ szerokości), maczugowate, nie opalizujące; pleurocystydy występują tylko w postaci cystydioli, brzuchate-półkończykowate do wrzecionowato-maczugowatych, ciało komórki często opalizujące, ale wyłaniająca się szyjka nie opalizuje, 21-24 x 5-7 µ; cheilocystydy bardzo liczne, lancetowato-wrzecionowate do szydłowatych, szkliste, 18-27 x 3,5-6 µ, górna część zwężona do średnicy 1,5 µ lub mniej, ostre lub półostre; podobłocznia miodowa do brązowej (bardziej brązowa przy tramie kapelusza), składa się z bardzo małych elementów, często występujących w odcinkach komórkowych, ale w rzeczywistości o nieregularnym kształcie; trama blaszek regularna, szklista, w słabo zróżnicowanym mediostratum miodowo-szklistym, strzępki nie są wyraźnie powiększone; skórka z dobrze wykształconych, tylko lekko zżelatynizowanych wąskich (1,3-3,3 µ) strzępek, przy powierzchni często powodujących powstawanie cystydioidalnych komórek zakończeniowych, które nie są galaretowate; płatki okrywające trzon wszędzie składają się z bardzo nieregularnie ukształtowanych komórek o różnej wielkości, albo napompowanych albo nitkowatych i mocno splecionych, często cystydioidalne komórki powstają ze strzępek powierzchniowych materiału okrywającego, te mają ok. 20 x 5 µ i są ampułkowate o wierzchołku 2 µ szerokości; połączenia zlepne obecne.

Cechy chemiczne: Kilka substancji chemicznych przyspiesza i wzmacnia niebieszczenie, zwłaszcza roztwór gwajakowy.

Na ziemi, wiązkowy, wśród opadłych liści Coffea oraz Inga wzdłuż rowów nawadniających na plantacjach. Meksyk, Oaxaca, Huautla de Jiménez, wysokość 1550 m, R. Singer M 1514, 7-10-1957, TYP (MICH).

Małe zarodniki cylindryczne i lekko zwężające się, silna tendencja do przebarwiania się na niebiesko i obfita zasnówka to interesujący zestaw cech w tym rodzaju. Silny rozwój zasnówki jest ważnym dodatkowym argumentem przemawiającym za włączeniem gałęzi Cubensis do tego rodzaju. Wagi temu argumentowi dodaje fakt, że u Psilocybe cubensis ten sam rodzaj dermatocystyd często znajduje się na zasnówce i kapeluszu. Te dwa, oczywiście, różnią się znacznie cechami zarodników.

Młoda obłocznia, zazwyczaj obłocznia dopiero zaczynająca zarodnikować, jest bardzo interesująca ze względu na zjawisko niebieszczenia. Podstawki i bazydiole są inkrustowane niebieskimi granulkami. Młode cystydiole (oczywiście powstałe wcześniej podczas rozwoju obłoczni) nie są. Czy to oznacza, że wczesny rozwój tych komórek nie obejmował produkcji enzymu, który powoduje powstawanie niebieskiego pigmentu? Czy to również dowodzi, że te komórki, które mają pozostać sterylne, ulegają fizjologicznemu zróżnicowaniu, zanim różnice morfologiczne staną się oczywiste?

Psilocybe zapotecorum Heim

16. Psilocybe zapotecorum Heim, Rev. de Mycol. 22: 77. 1957.

Kapelusz o szerokości 60-110 mm, dzwonkowaty, staje się tępo garbkowaty do silnie sutkowatego, ale zawsze skręcony, asymetryczny, o najbardziej zmiennym kształcie, krawędź na początku biała punktowana z resztkami zasnówki, (wkrótce) nagi, kolor waha się od ochrowo cytrynowego do purpurowo-brązowo-czarnego (Klingcksieck et Valette nr 45) z ochrowo-miodowymi odcieniami, z ciemnofioletowymi paskami i stopniowo przechodzący w fioletowo-czarny na krawędzi, najwyraźniej higrofaniczny i zbrudzono miodowy po wyblaknięciu.

Blaszki raczej zbliżone, z falistymi krawędziami, wycięto­-wykrojone, niezbyt szerokie, fioletowo-purpurowe.

Trzon długości 100-200 mm, szerokość u podstawy 10-20 mm, wydrążony, bardzo włóknisty, twardy, elastyczny, często wykrzywiony, zewnętrzna warstwa kory brązowawa, ochrowa w kierunku wnętrza i z centralnym miękkim, niebieskawym miękiszem, (powierzchnia) włókienkowata.

Kontekst początkowo brązowo-rudy w korze trzonu, żółty w części środkowej, całkowicie i szybko niebieszczący; zapach mączny; smak cierpki.

Zrzut zarodników brązowo purpurowy.

Zarodniki 6-8,8 x 3,5-5 x 3-4 µ (Heim 1957), raczej jasnożółte po ożywieniu w KOH, nieco skompresowane, z szeroką wierzchołkową porą rostkową; cheilocystydy wrzecionowate, z nitkowatą szyjką pokrytą substancją barwiącą się pod wpływem barwników (np. "błękit mlekowy").

Na glebach bagiennych, Yaitepec i San Agustin de Loxicha, Oaxaca, Meksyk. Używany jako halucynogen przez Indian Chatino i Zapoteków, znany jako "mbey san" lub "piule de barda" (według Heima).

Ilustracja: Life, 13 maj 1957, str. [107], ryc. w lewym górnym rogu.

Przebadany materiał: Brak. Powyższy niepełny opis oparty jest na fragmentarycznych danych i łacińskiej diagnozie przedstawionej przez Heima. Okazy są prawdopodobnie w Paryżu.

Siedlisko nie jest szczególnie dziwne dla Psilocybe, jeśli chodzi o północnoamerykańskich przedstawicieli tego rodzaju; dlatego raczej zaskakuje fakt, że Heim tak uważał. Względnie twardy kontekst trzonu, podobnie, nie jest niezwykły u tego rodzaju i może być tylko relatywnie twardszy u Psilocybe zapotecorum. Niemniej jednak możliwe, że gatunek ten nie należy do gatunku poprzedniego. Nie chcemy oceniać jego ostatecznych powiązań bez możliwości zbadania okazów.

Szczep Caerulipes

Psilocybe Muliercula Singer & Smith

17. Psilocybe muliercula Singer & Smith, Mycologia 50: 142. 1958. (Ryc. 34-35, 49.)

Kapelusz o szerokości 20-35 mm lub więcej, dzwonkowaty, a następnie wypukły, ostatecznie często spłaszczony w strefie między garbkiem lub brodawką a nieco wygiętym obszarem krawędziowym, mniej lub bardziej garbkowaty, rzadko brodawkowaty, żółtobrązowo-brązowy, higrofaniczny, blaknie do bladego odcienia ochry, gładki, nie lepki, obszary krawędziowe półprzezroczysto-prążkowane (do około połowy dysku), gdy wilgotny, czasami lekko bruzdkowaty, nagi.

Blaszki brunatno-sepiowe, prawie wąskie, wznoszące się do półhoryzontalnych, zatokowato wycięto-przyrośnięte, często schodzące odłączone, o bladych krawędziach.

Ryc. 46-50. 46 i 48: Psilocybe caerulescens. 47: Psilocybe caerulipes. 49: Psilocybe muliercula. 50: Psilocybe strictipes.

Trzon (30-) 40-100 x 2-7 mm, równy lub zwężający się ku górze, staje się pusty, w kolorze zbrudzonym cielisto-białawym, staje się podobny kolorem do kapelusza, szczególnie u dołu, zabarwiając się na niebiesko w miejscach dotknięcia, a niebieskie plamy są ostatecznie bardzo głęboko zabarwione, gładki, mniej lub bardziej bezwłosy i nagi; zasnówka bardzo rzadka, a wszelkie jej ślady są zatarte u dojrzałych okazów.

Kontekst zmienia kolor na niebieski w przypadku uszkodzenia; zapach mączny; smak w suszonych okazach nie jest charakterystyczny.

Zarodniki (6-)7-8(-10) x 4,2-4,8(-5)x 3,9-4,7 µ, albo cylindryczne i lekko zwężające się albo do 0,3 szersze w widoku z przodu niż z boku, eliptyczne do eliptyczno-jajowatych w obu widokach, rzadko półromboidalne z zaokrąglonymi kątami w widoku z przodu, czasami brzuchato-wrzecionowate (w kształcie zarodnika borowika) w widoku z boku, z wyraźnymi wierzchołkowymi porami rostkowymi, ciemnożółtawo-brązowe w KOH; podstawki 16,5-21 x 5-5,5 µ 4-zarodnikowe; pleurocystyd brak; cheilocystydy 12-23 x 3-5,5 µ, szkliste, szydłowate do szydłowato-ampułkowatych, wierzchołek tępo zakończony, czasem główkowatawy, częściej półostry lub ostry, szyjka na szczycie o średnicy 1,5-2 µ; podobłocznia to cienka warstwa, nieregularna, z małych elementów; trama blaszek regularna, ściany strzępek do 1,5 µ grubości (grubościenne u tego rodzaju); naskórek to dobrze rozwinięta warstwa szklistych nitkowatych strzępek, ale nie silnie zżelatynizowana; podskórek dobrze zabarwiony pigmentem błonowym, często inkrustującym ściany strzępek, te ostatnie ułożone w zwartą warstwę lub skórkę; strzępki kontekstu i tkanki podskórnej z pogrubionymi (około 1,5 µ) ściankami; połączenia zlepne obecne.

Pojedynczo lub w małych skupiskach na ziemi wzdłuż jarów góry porośniętej sosnami (Pinus pseudostrobus) na wysokości około 3000 m n.p.m.; owocnikuje na przełomie sierpnia i września, rzadko wcześniej. Znany tylko ze stoków Cerro Toluca (Meksyk).

Przebadany materiał: Meksyk, zakupiony na targu w Tenango del Valle (Dolina Toluca), 30 września 1956, T. Herrera (MICH, MEX); wrzesień 1957, G. Guzman (MICH, MEX); zakupiony w Piedras Blancas, Cerro Toluca, 30 lipca 1957, R. Singer M 1011, TYP (MICH). - Musi być z niego materiał w Paryżu, ponieważ został wysłany przez T. Herrera do Heima, zakupiony w tym samym miejscu i najwyraźniej identyczny z materiałem wcześniej zakupionym w Tenango przez grupę Wassona i określonym jako Psilocybe mexicana var. brevispora.

Gatunek ten różni się znacznie od wszystkich innych znanych gatunków, szczególnie od Psilocybe mexicana, który ma większe zarodniki i pokrój bardziej typowy dla P. semilanceata.

Psilocybe caerulipes (Peck) Sacc.

18. Psilocybe caerulipes (Peck) Sacc., Syll. Fung. 5: 1051. 1887. (Ryc. 36-38, 47.)
    Agaricus caerulipes Peck, Ann. Rep. N. Y. State Mus. 38: 89. 1885.

Kapelusz 10-35 mm szerokości, gdy młody, tępo stożkowaty do wypukłego i z zakrzywioną krawędzią, staje się szeroko wypukły do płaskiego lub zachowuje niewielki garbek, czasami dość nieregularny, powierzchnia naga, lepka, wkrótce wysycha i lśni, mocno przeźroczyście-prążkowany i wodnisty, cynamonowo brązowy do brudnego brązu "Sayal" gdy świeży, higrofaniczny i szybko blaknący do brudno ochrowego, płowożółtego lub cynamonowego, z wiekiem brudno skórzasto brązowy i często z zielonkawymi plamami wzdłuż krawędzi lub z zielonkawym odcieniem ogólnie.

Blaszki są brudno brązowe za młodu, stają się rdzawo-cynamonowe, zbliżone lub stłoczone, wąskie, przyrośnięte lub łukowato-przyrośnięte lub ze zbiegającym zębem, krawędzie białawe i lekko strzępiaste.

Trzon 30-60 mm długości, 2-3 mm grubości przy wierzchołku, równy lub nieco powiększony ku dołowi, wypełniony miękiszem, ale staje się rurkowaty lub wydrążony, miękisz dość trwały, powierzchnia oprószona na wierzchołku lub w jego pobliżu, na dole przypłaszczone włókienka białe do szarawych, zwykle zabarwia się na zielonkawoniebiesko w miejscach dotykania, początkowo białawy do płowego, zwłaszcza u góry, blady do niebieskawego po wysuszeniu, dolna część często z wiekiem ciemnobrązowa; zasnówka biaława, cienka, tworząca zanikającą górną strefę włókienkową; grzybnia podstawna biała.

Kontekst w kapeluszu cienki i giętki, w trzonie twardy, w obu przypadkach staje się niebieskawy po uszkodzeniu; zapachu brak; smak mączny.

Depozyt zarodników mocno ciemno purpurowo brązowy.

Zarodniki 7-9,8 x 4-5,3 (-5,7) x 4-5,1 µ, zazwyczaj 8-8,5 x 4,4-5 µ, lecz te z 2-zarodnikowych podstawek 10-11,2(-12) x 5,7 µ, generalnie cylindryczne i lekko zwężające się, tylko niewielka mniejszość bardzo nieznacznie szersza w widoku z przodu niż z boku, elipsoidalne lub eliptyczne w widoku z przodu i nierównoboczne w widoku z boku, blado płowe do oliwkowych w KOH, ścięte z porami wierzchołkowymi, gładkie; podstawki 15-28 x 5,2-7,5 µ, albo wszystkie 4-zarodnikowe, albo niektóre 2-zarodnikowe, często zwężone w części środkowej, szkliste w KOH; pleurocystyd brak, lub obecne tylko w pobliżu krawędzi blaszki, a wówczas podobne do cheilocystyd; cheilocystydy tworzą szerokie jałowe pasmo na krawędzi blaszki (która jest heteromorficzna), 18-35 x 4,2-6,7 µ, szkliste, o jednorodnej zawartości, wąsko wrzecionowato-brzuchate, szydłowate lub ampułkowate, szyjka 1-2,2 µ szerokości i, jeśli ampułkowata, 7-20 µ długości, końcówka czasami lekko pogrubiona do prawie główkowatawej (średnica 1,7-2,2 µ), w przeciwnym razie ostra do rozwartej, czasami rozwidlona; podobłocznia widocznie komórkowa, ale składa się z bardzo nieregularnie ukształtowanych, na ogół raczej krótkich bardzo małych elementów, słomkowo-miodowych; hymenopodium z osiowych nitkowatych jasnych strzępek słomkowo-miodowych o średnicy 2-6,5 µ trama blaszek niewyraźnie zróżnicowana w mediostratum i warstwie bocznej (ang. stratum), regularna, składająca się z wydłużonych strzępek o grubości 6-24 µ ze ściankami o grubości 0,7-1,5 µ, miodowo szklista przechodząca w bladobrązowawy (w KOH); skórka to galaretowata błonka, niezbyt szeroka, składająca się z grubych na 2-4,5 µ szklistych (rzadkich pojedynczych strzępek, czasami słomkowych) włóknistych strzępek, które są luźno ułożone; dermatocystyd brak; podskórek bardziej nieregularny niż naskórek, tworzy skórkę ze zwartych, krótkich komórek strzępek o brązowawych ściankach, ale bez widocznego pigmentu inkrustującego, strzępek o średnicy 6-12 µ; warstwa ta stopniowo łączy się poniżej w jaśniejszą, przeplecioną kłaczkowatą tramę kapelusza; połączenia zlepne obecne.

Samotny lub wiązkowy na szczątkach drzew liściastych, zwłaszcza Betula i Acer, ale także na ich kłodach butwiejących na ziemi. Owocnikuje latem, rzadziej jesienią we wschodnich i środkowo-zachodnich stanach USA oraz w Kanadzie (Ontario), na południe od Karoliny Północnej.

Przebadany materiał: Kanada, Ontario: Las Petawawa Exp., Smith 26312 (MICH). U.S.A., Maine: w pobliżu Guerette, Bigelow 3531 (MICH). Nowy Jork: Catlin Lake, Adirondack Mts., Smith 219 (MICH); C. H. Peck, TYP (NYS, NY). Karolina Północna: Indian Creek, Great Smoky Mts., Hesler 10166 (MICH); Smith & Hesler 17415 (MICH). Flat Creek, Smith 10586 (MICH). Ohio: Cleveland, Walters 186 (MICH). Tennessee: Grassy Patch, Great Smoky Mts. Nat. Park, Smith 10545 (MICH). Michigan: Pontiac, Smith 7268 (MICH ); powszechny wokół Pellston, Mackinaw City, Smith 22186, 23459, 23460, 32893, 33648, 33824, 33825, 33933, 35872, 42103, 43053 (wszystkie MICH); Thiers 3523 (MICH); Park Stanowy Taquamenon Falls, Smith 36916, 37181, 37428, 39442, 41656, 41721, 41722, 41985, 41988, 42235, 49910, 49934, 49935, 49936, 49948, 49952, 49967, 50312; Thiers 3214 (wszystkie MICH).

Niebieskie lub zielonkawe plamy mogą wykształcać się powoli, ale zwykle pojawiają się w ciągu kilku godzin.

1. ↑   Artykuły z Zielnika Uniwersytetu Michigan i Wydziału Botaniki nr. 1074, Uniwersytet Michigan, Ann. Arbor, Mich.

Przytaczana literatura

1. Dennis, R. W. G. and E. M. Wakefield. 1946. New and interesting British Fungi. Trans. Brit. Mycol. Soc. 29: 141-166.
2. Earle, F. S. 1906. Algunos bongos Cubanos. Inf. An. Estac. Agron. Cuba 1: 225-242.
3. Heim, R. 1957. Notes préliminaires sur les agarics hallucinogènes du Mexique. Rev. de Mycol. 22: 58-79, 183-198.
4. Höhnel, F. von. 1914. Fragmente zur Mykologie. XVI. Mitteilung, no. 813-875. Sitzungsber. K. Akad. Wiss. Wien 123(1): 49-155.
5. Imai, S. 1932. On Stropharia caerulescens, a new species of poisonous toadstool. Trans. Sapporo Nat. Hist. Soc. 12(3): 148-151.
6. Imai, S. 1938. Studies on the Agaricaceae of Hokkaido. I, II. Journ. Fac. Agron. Hokk. Imp. Univ. 43: 1-378.
7. Maire, R. 1928. Diagnoses de champignons inedits de l'Afrique du Nord. Bull. Soc. Mycol. Fr. 44: 37-56.
8. Malençon, G. 1942. Notes critiques sur quelques Hymenomycetes d'Europe et d'Afrique du Nord. Bull. Soc. Mycol. Fr. 57: 14-56.
9. Murrill, W. A. 1923. Dark-spored agarics - V. Mycologia 15: 1-22.
10. Murrill, W. A. 1941. Some Florida novelties. Mycologia 33: 279-287.
11. Patouillard, N. 1907. Champignons nouveaux de Tonkin. Bull. Soc. Mycol. Fr. 23: 69-79.
12. Peck, C. H. 1885. Report of the Botanist. Ann. Rep. N. Y. St. Mus. Nat. Hist. 38: 77-138.
13. Peck, C. H. 1889. Report of the Botanist. Ann. Rep. N. Y. State Mus. Nat. Hist. 42: 1-46.
14. Singer, R. 1948. Diagnoses Fungorum novorum Agaricalium. Sydowia 2: 26-42.
15. Singer, R. 1957. Sacred mushrooms inspire medical research. Chicago Nat. Hist. Mus. Bull. Dec. 1957, p. 7.
16. Singer, R. and A. H. Smith. 1958. New species of Psilocybe. Mycologia 50: 141-142.
17. Smith, A. H. 1937. New or unusual agarics from the western United States. Mycologia 29: 45-59.
18. Smith, A. H. 1941. Studies on North American agarics. - I. Contrib. Univ. Mich. Herb. 5: 1-73. 24 pl.